Gedurende de komende weken worden over de hele wereld middelbare scholieren uitgenodigd om in naburige onderzoeksinstituten en universiteiten een dag lang grensverleggend fundamenteel onderzoek te verrichten. Op 29 maart neemt ook de Vrije Universiteit Brussel aan dit programma deel. Tijdens deze zogeheten International Masterclasses spelen scholieren een dag de rol van deeltjesfysicus. Onder leiding van natuurkundigen zullen ze werken met data die afkomstig zijn van experimenten van de Large Hadron Collider (LHC) van het CERN. De Masterclasses vinden dit jaar tussen 1 maart en 11 april in 52 landen plaats.
Deeltjesfysica is een van de belangrijkste gebieden in de wetenschap. De ontdekking van het Higgs-boson, in de zomer van 2012, leidde tot grote media-aandacht en brede publieke belangstelling. De Internationale Masterclasses komen aan deze belangstelling tegemoet door middelbare scholieren de kans te bieden grensverleggende natuurkunde te bedrijven met behulp van recente en authentieke data van de LHC. De basisidee van dit jaarlijkse programma is scholieren zoveel mogelijk te laten werken als wetenschappers. ‘Wanneer scholieren rechtstreeks samenwerken met deeltjesfysici en daarbij echte data gebruiken, proeven ze aan de manier waarop modern natuurkundig onderzoek bedreven wordt,’ zegt Michael Kobel, hoogleraar natuurkunde aan de Technische Universiteit Dresden en hoofd van het programma.
Vier LHC-experimenten – ATLAS, CMS, ALICE en LHCb – hebben data ter beschikking gesteld. ‘De studenten leren tijdens deze dag ook hoe een wetenschappelijke ontdekking kan worden opgeëist,’ zegt Kobel.
Wetenschappers in circa 210 universiteiten en onderzoeksinstituten in 52 landen openen hun deuren voor de Internationale Masterclasses. Nieuwe deelnemers aan het programma bevinden zich in Bangladesh, Georgië, Montenegro, Rusland en Rwanda. De wereldwijde deelname reflecteert de internationale samenwerking binnen de deeltjesfysica. Teneinde een realistische wetenschappelijke werkomgeving te simuleren, eindigt elke Masterclass met een videoconferentie. Daarin leggen scholierengroepen uit verschillende landen contact met moderatoren in het CERN en het Fermilab (in Batavia, Illinois) om te discussiëren over elkaars resultaten. Ook krijgen de scholieren tijdens een vraag-en-antwoord-sessie de gelegenheid dieper met de moderatoren op bepaalde aspecten in te gaan. De meeste videoconferenties eindigen met een multiple choice-quiz over deeltjesfysica. Meer dan 60 wetenschappers hebben zich voor de rol van moderator in het CERN of het Fermilab aangemeld.
30 studenten uit heel Vlaanderen
De Vrije Universiteit Brussel neemt op 29 maart aan het programma deel. Middelbare scholieren uit Vlaanderen krijgen dan de kans data te analyseren die verzameld werden door het Compact Muon Solenoid (CMS) experiment, waarin België en de VUB een leidende rol spelen. Het Interuniversity Institute of High Energy Physics van de VUB heeft 30 studenten afkomstig uit heel Vlaanderen uitgenodigd. Deeltjesfysicus Prof. Freya Blekman van de VUB, die aan het CMS-experiment meewerkt, kijkt naar het evenement uit. ‘Scholieren zijn dol op dit programma. Ze vinden het opwindend om met echte LHC-data te werken en met CERN-onderzoekers te spreken.’
Bron: VUB
