Wetenschappers van het VIB-KU Leuven Centrum voor Kankerbiologie hebben de oorsprong van melanoom, de meest dodelijke vorm van huidkanker, achterhaald op cellulair niveau. Verrassend genoeg ontdekte het team dat de tumoren ontstaan uit huidcellen die pigment produceren, de zogenaamde melanocyten. Ze stelden vast dat naargelang de ziekte zich ontwikkelt, deze cellen geherprogrammeerd worden tot kankercellen. Deze kennis is cruciaal om kankerletsels te begrijpen en detecteren, en biedt potentieel voor de ontwikkeling van preventieve behandelingen. Dit onderzoek verschijnt in het toonaangevende vakblad Cell Stem Cell.
Hoewel de agressieve huidkanker melanoom vaak voorkomt en meer dan eens fataal eindigt, was de precieze oorsprong ervan tot vandaag onduidelijk. Prof. Jean-Christophe Marine en zijn team ontdekten hoe melanocyten aan de basis van de ziekte liggen. Aan de hand van een speciaal ontwikkeld muismodel die de initiële stadia van de menselijke aandoening nabootst, onderzochten de wetenschappers de evolutie van individuele cellen. Het team kon de cellen in detail opvolgen terwijl ze hun evolutie doormaakten van gezonde cellen via de vroegste stadia kwaadaardige cellen tot volledig getransformeerde kankercellen.
De boosdoeners: gepigmenteerde huidcellen
De melanocyten, die in een gezond lichaam zorgen voor het pigment in de bovenste huidlaag, dragen bij tot de ontwikkeling van melanoom. Hoewel deze cellen normaal niet kunnen delen, beginnen ze dat onverwacht wel te doen als ze een specifieke mutatie dragen. Zo kunnen ze zich in een mum van tijd op de bovenste huidlaag verspreiden. In eerste instantie vormen zich dan goedaardige letsels, maar naarmate de ziekte vordert, dringen ze dieper in de huid binnen. Op dat moment verliezen de melanocyten hun typische eigenschappen en veranderen ze in kankercellen.
Prof. Jean-Christophe Marine (VIB-KU Leuven): “Ons werk bewijst dat melanocyten geherprogrammeerd kunnen worden tot slechte, zich snel vermenigvuldigende kankercellen. Die evolutie vindt verrassend genoeg niet plaats bij andere typen van huidcellen. Dat bevestigt de specifieke rol van melanocyten in de ontwikkeling van melanoom. Dat de oorsprong van melanoom net onder het huidoppervlak ligt, versterkt ook het belang van campagnes tegen het gebruik van zonnebanken en overmatig zonnen.”
Kostbare tijd kopen
Door de oorsprong van melanoom bloot te leggen, kunnen artsen op termijn kanker in een vroeg stadium detecteren en tumorgedrag beter voorspellen. En dat is goed nieuws voor de patiënt: als de ziekte kan vastgesteld worden in zijn allervroegste fase, waarbij het melanoom zich enkel in de bovenste lagen van de huid bevindt, biedt een eenvoudige chirurgische ingreep heel hoge genezingskansen.
Bron: VIB-KULeuven
Foto: pixabay
