Waar veel vluchtelingen uit Syrië kiezen voor Europa, zijn er ook die een nieuw leven proberen op te bouwen in Latijns-Amerika. Fares al Badwan vertrok in 2011, toen hij 17 jaar oud was en de oorlog net was begonnen, alleen vanuit Syrië naar Buenos Aires.
Inmiddels is zijn familie overgekomen en kan hij zich nauwelijks nog een leven buiten Argentinië voorstellen. “Ik vind de mensen hier aardig. Niemand geeft je het gevoel dat je een buitenlander bent”, zegt hij.
Fares, zijn vader Hatem Badwan, zijn moeder Tereza en zijn broers en zussen Osama (26), Nansy (19) en Daniyal (12) zijn zes van de bijna tweeduizend Syriërs die naar Argentinië zijn gevlucht na het uitbreken van de burgeroorlog. Sommigen kwamen naar het land via een door de overheid gefinancierd programma, maar de meesten als vluchteling of via een visum voor gezinshereniging.
De aanpassing aan het leven in het Latijns-Amerikaanse land bleek voor veel Syrische immigranten moeilijk, maar Fares’ familie had er minder moeite mee. Zo lijkt het in ieder geval als je een bezoek brengt aan Al Fares, het restaurant van de familie aan Calle Aráoz in Villa Crespo, een middenklassewijk in Buenos Aires. De Argentijnse bezoekers spreken hier continu hun waardering uit.
“Ik koop het vlees en de groenten in Buenos Aires. Maar de kruiden komen uit Syrië of Libanon”, zegt Hatem, de vader, als ik vraag naar het geheim van de keuken. “Ik heb degenen die meewerken in de keuken geleerd Arabisch te koken. Maar ik voeg altijd de kruiden toe”, legt hij uit.
Orthodoxe kerk
Hatem en zijn vrouw hebben Spaans geleerd – wat hij veel beter spreekt dan zij – door het op straat en in het restaurant op te pikken. De jongere kinderen leerden het op de school van de plaatselijke Grieks-orthodoxe gemeenschap. Die is op religieus gebied verwant aan het Syrisch-orthodoxe geloof dat door een deel van de Syrische bevolking beleden wordt, al zegt de familie zelf rooms-katholiek te zijn.
De Argentijnse regering begon in 2014 met het Syrië-programma, een humanitair initiatief dat ertoe leidde dat 390 Syrische burgers zich vestigden in Argentinië, zegt Federico Agusti, directeur Internationale Zaken bij het Nationale Immigratiebureau.
“Het integratieproces is ingewikkeld, omdat de culturele verschillen in sommige gevallen leiden tot periodes van stress of depressie. Om nog maar te zwijgen van de moeite die het kost om mensen aan passend werk te helpen, of in het geval van kinderen, aan een passende school”, zegt hij.
Om die reden biedt Argentinië al in Beiroet een interculturele workshop aan voor Syriërs die van plan zijn te emigreren. Daar krijgen ze informatie die varieert van het gebruik van het openbaar vervoer tot de Argentijnse traditie van het drinken van maté, zegt Agusti.
Dienstplicht
Fares al Badwan arriveerde al voor de lancering van het programma, toen het nieuws over de humanitaire gevolgen van de oorlog in Syrië nog maar net begon door te dringen tot de wereld. “Ik werkte als ober in een restaurant in Damascus. Op een dag, aan het begin van de oorlog, explodeerde er een bom, waardoor alle ramen van het restaurant sprongen. Daarna raakten we veel klanten kwijt en ging het bergafwaarts met het restaurant”, zegt hij.
Hij was toen net oud genoeg om opgeroepen te worden voor militaire dienst, dus overtuigde zijn vader hem ervan naar Argentinië te vertrekken. Zijn oom Samir woonde daar al jaren. “Als hij het leger in had gemoeten, had ik hem waarschijnlijk binnen een paar dagen dood teruggekregen”, zegt Hatem.
Geen geld voor glazen
Zo kwam Fares in Argentinië terecht en vond met hulp van zijn oom werk in een kledingfabriek. Na verloop van tijd besloot hij zijn eigen textielbedrijf te beginnen. Dankzij die activiteiten kon hij geld naar zijn familie in Syrië sturen, die te lijden had onder de gevolgen van de oorlog. Toen zijn ouders drie jaar geleden in Argentinië aankwamen, samen met hun twee jongste kinderen, begonnen ze een familierestaurant in een oud huis dat ze huurden.
“Toen we open gingen, hadden we niet genoeg geld om glazen te kopen. Maar de mensen klaagden niet en dronken hun bier direct uit het flesje”, zegt Fares lachend, terwijl hij terugdenkt aan die startperiode. Het restaurant heeft inmiddels een goede reputatie opgebouwd en mocht zelfs de catering verzorgen tijdens een populair Argentijns tv-programma, Podemos Hablar.
Buddies
Het Syrië-programma van de Argentijnse overheid, dat nog steeds bestaat, is gebaseerd op ‘buddies’, instituten of individuen die uit solidariteit Syrische immigranten op weg helpen bij hun integratie.
“Meestal is het zo dat bij hervestiging het gastland de kosten van transport, huisvesting en eten betaalt bij aankomst. Omdat dat erg duur was, hebben we sponsors gezocht”, zegt Agusti. Een van die sponsors is Mariano Winograd, die in 2017 zijn huis beschikbaar stelde aan een Syrisch stel. Hij richtte ook Refugio Humanitario Argentino op, een organisatie die zich inzet om meer ‘buddies’ te werven. “De Argentijnse samenleving reageert goed op de Syrische immigranten”, zegt hij. “Ik heb nog geen discriminatie meegemaakt.”
“Sommigen passen zich heel goed aan, anderen minder. Een aantal vluchtelingen is teruggegaan naar Syrië. Zij klaagden over inflatie en onveiligheid in Argentinië. Het is moeilijk te begrijpen dat ze er de voorkeur geven tussen bommen te leven, maar dat was hun keuze”, zegt hij.
Waterpijp
De sterke prijsstijgingen zijn een grote zorg voor zowel de Argentijnen als Syriërs zoals Hatem Badwan. Hij wijst naar de sigaretten die hij rookt. “Toen ik net was aangekomen in Argentinië, kocht ik twee pakjes voor 14 pesos. Nu betaal ik 68 pesos voor één pakje. De prijs van elektriciteit en gas is met 2.000 procent gestegen in de afgelopen twee jaar”, zegt Hate.
Zijn zoon Fares lijkt het niet zo’n probleem te vinden. “Als je meer geld nodig hebt, moet je meer werken en dan komt er meer binnen”, zegt hij. Fares zegt te overwegen nog een ander gastronomisch avontuur te beginnen in de trendy wijk Palermo in Buenois Aires. Daar wil hij niet alleen Arabisch eten gaan serveren, maar ook de mogelijkheid bieden waterpijp te roken, een gewoonte uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika.
Staatsbeleid
De Argentijnse president Mauricio Macri beloofde in 2016 bij de Verenigde Naties dat Argentinië 3.000 immigranten zou toelaten via het Syrië-programma. Dat proces verloopt echter zeer traag.
Socioloog Lelio Mármora, directeur van het Instituut voor Migratie en Asielbeleid van de Nationale Universiteit Tres de Febrero, wijst erop dat het programma is opgezet onder de vorige regering van Cristina Fernández. Het is voortgezet door de huidige regering, wat tamelijk ongebruikelijk is in Argentinië als de president van een rivaliserende partij is.
“Het laat zien dat het staatsbeleid is”, zegt Mármora. “Hoewel het aantal Syriërs dat naar Argentinië is geëmigreerd erg klein is, moeten we niet vergeten dat andere landen, zoals Hongarije, helemaal geen vluchtelingen willen.”
“Argentinië is een land dat traditioneel gezien iedereen verwelkomt. In de politiek hier is het geen issue, en als iemand er wel een issue van maakt, verliest hij de verkiezingen. Onze identiteit hangt samen met migratie”, zegt hij.
Auteur: Daniel Gutman