De wereldwijde vraag naar elektriciteit zal aanzienlijk toenemen en voor de opwekking van energie is vaak veel water nodig. Landen waar waterschaarste heerst doen er dus goed aan om op tijd over te schakelen op zonne- of windenergie, zegt Tianyi Luo van het Global Water Program aan het World Resources Instituut (WRI). Zij werkte mee aan de inventaris van landen met waterstress die tegelijk een enorm potentieel aan zonne- of windenergie hebben.
Om stroom op te wekken is vaak veel water nodig, of het nu gaat om het koelen van stoom in thermo-elektrische installaties of om turbines te doen draaien in waterkrachtcentrales. De wereldwijde vraag naar zowel water als elektriciteit zal de komende decennia ook aanzienlijk blijven toenemen.
Stijgende vraag naar elektriciteit
Hoewel groei over het algemeen wordt gezien als een goede zaak voor de economie, daagt het principe landen ook uit. Vooral dan de landen waar waterschaarste heerst. Zij dienen hun gelimiteerde waterbronnen zorgvuldig te beheren en moeten investeren in de juiste energiesystemen.
Zonne-energie opgewekt aan de hand van fotovoltaïsche cellen (PV) en windenergie zijn schoon en vereisen geen of weinig water. Deze hernieuwbare vormen van energie helpen landen bij hun stijgende vraag naar elektriciteit zonder de nadelen zoals de uitstoot van CO2 of het overmatige gebruik van water.
Deze vormen van energieopwekking zijn met name gunstig voor landen waar de groeiende bevolking, landbouwbedrijven en de industrie concurreren om de schaarse watervoorzieningen. Een recente WRI-analyse toont bijvoorbeeld aan dat India zijn waterverbruik met een kwart kan doen dalen door de doelstellingen voor hernieuwbare energie te halen.
Potentieel
Voor de oprichting van het nieuwe dataplatform Resource Watch analyseerden we gegevens en kaarten van landen die waterschaarste kennen maar tegelijk ook veel potentieel hebben om zonne- en windenergie op te wekken. Deze landen zijn plekken waar zonne- en windtechnologie financieel aantrekkelijk zijn en waar deze technologieën veel water kunnen besparen voor de bevolking.
De top 20 van landen met waterstress en een hoog gemiddeld zonne-energiepotentieel liggen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika; de rest ligt in Azië en de Pacific, Latijns-Amerika en Afrika ten zuiden van de Sahara.
Op de lijst staan landen met verschillende economische statussen: drie zijn ontwikkeld (Australië, Israël en Saoedi-Arabië), vier zijn bij de minst ontwikkelde landen (Afghanistan, Eritrea, Oost-Timor en Jemen) en de rest hoort bij de groep van opkomende markten.
Jemen
Jemen heeft het hoogst gemiddelde zonne-energiepotentieel in termen van globale horizontale bestralingssterkte (GHI), een maat voor de sterkte en concentratie waarmee zonne-energie op een PV-paneel valt. Jemen is daarnaast ook een van de meest waterarme en minst ontwikkelde landen ter wereld.
De Wereldbank heeft net 50 miljoen dollar geïnvesteerd in zonne-energie om voor meer dan een miljoen Jemenieten in elektriciteit te voorzien. Met de aanhoudende burgeroorlog in het land zal de ontwikkeling van hernieuwbare energie echter nog een uitdaging worden.
Eritrea en Saoedi-Arabië hebben het tweede en derde hoogste gemiddelde zonne-energiepotentieel, maar wel een heel verschillende economische situatie. Het is een grotere uitdaging voor landen met beperkte financiële middelen om hernieuwbare technologieën op grote schaal toe te passen.
Maar doordat de kosten voor zonne- en windenergie blijven dalen, worden deze opties overal aantrekkelijker. Zelfs olierijke landen zoals Saoedi-Arabië investeren tegenwoordig zwaar in zonne-energie voor huishoudelijk gebruik, met een streefcijfer van 9,5 gigawatt (GW) aan energie uit zon en wind tegen 2023.
Andorra, België en Kazachstan
Van de 20 landen met waterschaarste maar met het meeste windenergiepotentieel, zijn er acht afkomstig uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika, zes uit Europa (Andorra, België, San Marino, Griekenland, Spanje en Portugal) en de rest uit Azië-Pacific en Noord-Amerika. Acht van de landen zijn ontwikkeld, elf komen uit opkomende economieën en een daarvan behoort tot de minst ontwikkelde landen ter wereld.
Andorra heeft het hoogste potentieel voor windenergie, gevolgd door België en Kazachstan. Maar om wind bijvoorbeeld aantrekkelijk te maken in Andorra, zouden de kosten goedkoper moeten zijn dan die voor de huidige elektriciteitsinvoer uit Spanje.
Zeven landen met waterstress (Algerije, Bahrein, Koeweit, Marokko, Oman, Qatar en Jemen) in de regio Midden-Oosten en Noord-Afrika hebben een hoog gemiddeld energiepotentieel voor zowel zon als wind, net als Australië. Sommige van deze landen hebben plannen om meer over te schakelen op zonne- en windenergie maar velen ook niet. Soms is dat door olierijkdom, of omdat ze vertrouwen op ontzilting voor hun watervoorziening. Sommigen hebben ook op dit moment nog geen probleem met waterschaarste.
Auteur: Tianyi Luo
