Zeegrasbedden zijn zo effectief in de bescherming van tropische stranden, dat de huidige dure zandsuppletie verminderd kan worden. Dat blijkt uit onderzoek van Nederlandse en Mexicaanse wetenschappers.
Ze trekken die conclusie op basis van experimenten rond de Caraïbische Zee. “Een vooroever met zowel gezonde zeegrasbedden als kalkvormende algen, is een veerkrachtige en duurzame optie voor kustverdediging”, zegt hoofdauteur Rebecca James, promovenda aan de Rijksuniversiteit Groningen en het Royal Dutch Institute for Sea Research (NIOZ). “Door de erosie verdwijnt de economische waarde van de Caraïbische stranden letterlijk in zee.”
Klimaatverandering
De auteurs keken naar de stranden bij de Caraïbische Zee, waar bijna een kwart van het bruto binnenlandse product (bbp) verdiend wordt met toerisme, voornamelijk op en rond de stranden.
“Door toenemende kustontwikkeling is de natuurlijke beweging van water en zand ontregeld geraakt en zijn ecosystemen beschadigd. Veel tropische stranden zijn al in zee verdwenen”, zegt medeauteur Rodolfo Silva van de Mexicaanse Universidad Nacional Autónoma. “Tot nu toe werden dure oplossingen ingezet tegen erosie, zoals herhaaldelijke zandsuppletie en betonmuren om de kust te beschermen. De stijgende zeespiegel en toenemende stormen zullen het verlies van deze belangrijke stranden echter alleen maar groter maken.”
Natuurlijke kustverdediging
Om te ontdekken in welke mate zeegrasbedden in staat zijn zand en sediment vast te houden op vooroevers, werd aan de Franse kant van Sint Maarten een eenvoudig experiment uitgevoerd met een verplaatsbare stroomgoot. Zo werd gemeten bij welke stroomsnelheid bodemdeeltjes werden weggespoeld. “Het bleek dat zeegras zeer effectief is in het vasthouden van bodemdeeltjes”, zegt James. “Dat betekent dat een vooroever met zeegras, zeker in combinatie met kalkvormende algen, een natuurlijke kustverdediging vormt die zelf zand creëert en vasthoudt.”
Bij de kust van het Mexicaanse schiereiland Yucatan keken de onderzoekers of de theorie ook in de praktijk werkt. Dat bleek inderdaad het geval. “Als we stranden met en zonder gezonde vegetatie met elkaar vergelijken, zie we dat de erosie sterk samenhangt met de hoeveelheid zeegras. Hoe meer zeegras, hoe minder erosie”, zegt medeauteur Brigitta van Tussenbroek van de Universidad Nacional Autónoma.
Natuur als bondgenoot
Zowel natuurorganisaties als ingenieursbureaus verwelkomen de nieuwe inzichten. “Tot nu toe werden zeegrasvelden vaak gezien als een hindernis, terwijl ze in feite van groot belang zijn voor kustbescherming. Dit onderzoek toont aan dat natuur een bondgenoot is waar we heel zuinig op moeten zijn”, zegt Bas Roels van het Wereldnatuurfonds in Nederland.
Mark van Koningsveld, hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft en werkzaam bij waterbouwbedrijf Van Oord, zegt in een reactie dat het onderzoek nieuwe mogelijkheden opent om tropische stranden te beschermen “met technieken waarbij de ecologie een centrale plaats inneemt.”
Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift BioScience.
