Onderzoekers hebben een proteïne ontdekt dat de voortplanting bij muggen stopt. Daarmee ligt de mogelijkheid open voor een ‘muggenpil’ als belangrijk wapen in de strijd tegen ziektes als zika en malaria.
Afhankelijk van waar je leeft kan het gezoem van muggen hinderlijk zijn of dodelijk. Wereldwijd lijden meer dan 500 miljoen mensen aan ziektes die door bloedzuigende insecten worden overgedragen, zoals malaria, dengue, zika en het Westnijlvirus. Bijna een miljoen doden per jaar worden toegeschreven aan de ziektes.
Onderzoekers van de Universiteit van Arizona hebben een proteïne ontdekt dat cruciaal is voor de productie van levensvatbare eitjes. Als ze de stof actief uitschakelden in vrouwelijke muggen, bleken die geen levensvatbare eieren meer te leggen. Die ontdekking kan de weg vrijmaken voor een vorm van geboortebeperking bij muggen.
Bovendien blijkt de stof, die ze EOF-1 noemden, enkel in vrouwelijke muggen te bestaan. Dat is goed nieuws: een toekomstig muggenpil zou dus enkel invloed hebben op muggen en geen andere organismen verstoren.
“We waren specifiek op zoek naar genen die uniek zijn voor muggen, en testten vervolgens hun functionele rol in de aanmaak van eitjes”, zegt onderzoeker Jun Isoe. “We vermoeden ook dat er nog meer ontdekkingen mogelijk zijn met deze aanpak.”
Langdurig
Isoe en zijn collega’s vonden veertig muggenspecifieke genen en testten die stuk voor stuk. Enkel EOF-1 bleek cruciaal in de voortplanting.
Tot hun verrassing bleek dat effect ook langdurig: ook bij een nieuwe cyclus bleken de muggenvrouwtjes geen levensvatbare eitjes te leggen. Het effect bleek blijvend tijdens de twee tot drie weken levensduur van de muggen. “Daardoor wordt EOF-1 een bijzonder aantrekkelijk proteïne voor een anti-muggenmiddel”, zegt Roger Miesfeld, hoogleraar Chemie aan de Universiteit van Arizona.
Minder schadelijk
De wetenschappers hopen dat hun onderzoek kan leiden tot een verdelgingsmethode die veel minder schadelijk is voor andere organismen dan de huidige aanpak. “Sinds de dagen van DDT weten we dat verdelgingsmiddelen werken om menselijke ziekte aan banden te leggen”, zegt Miesfeld. “Dit kan een middel van de nieuwe generatie zijn, dat bijvoorbeeld aangebracht kan worden op muskietennetten en plaatsen die vaak door muggen bezocht worden.”
Het team heeft al een voorlopig patent aangevraagd en wil het product verder ontwikkelen via een spin-off van de universiteit.
