Onderzoekers van VUB en NASA hebben voor het eerst de verspreidingspatronen van mangrovebossen in kaart gebracht. Dat biedt meer inzicht over de bescherming ervan tegen de impact van de klimaatverandering. Mangroven vormen een belangrijke buffer tegen stormen, overstromingen en kusterosie.
Wetenschapers van VUB en het NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL)
bestudeerden de wereldwijde verspreidings- en connectiviteitspatronen van
mangroven, tropische kustwouden die door de getijden regelmatig worden
overspoeld.
Uit hun bevindingen, gepubliceerd in het tijdschrift Proceedings of the
National Academy of Sciences, blijkt onder meer dat de zaden zich
weliswaar vooral via de kustgebieden verspreiden, maar ook de oceanen kunnen
oversteken via zeestromingen. Deze inzichten dragen bij tot het beter begrijpen
van de manier waarop mangroven, die een uiterst belangrijke ecologische functie
hebben, nieuwe gebieden kunnen koloniseren, ook in een veranderend klimaat.
Drijvende zaden
Mangroven produceren zaden en vruchten die enkele dagen tot maanden kunnen
drijven, en vervolgens wortels kunnen ontwikkelen wanneer ze stranden op een
gunstige plaats.
Nico Koedam van het departement Biologie van de VUB en collega’s van het JPL
maakten voor dit onderzoek gebruik van een numeriek oceaanmodel om de mogelijke
verspreidingspatronen van mangrovezaden en de verbindingen tussen
mangrovepopulaties wereldwijd te simuleren.
“Het bestuderen van de verspreiding van biologische materialen via
zeestromingen blijft een grote uitdaging, in het bijzonder door de grote
ruimtelijke schaal”, zegt Tom Van der Stocken, VUB-alumnus en nu werkzaam bij
het JPL. “Om een eerste schatting te kunnen maken van de globale
verspreidingspatronen van mangroven leek het een logische stap om de
biologische expertise van de VUB te verbinden met de oceanografische expertise
hier aan het JPL, waar we over hoge-resolutie oceaanstroomgegevens en de nodige
rekenkracht beschikken.”
Het onderzoeksteam stelde vast dat de mangrovebomen zich vooral via
kuststromingen verspreiden. Maar ze kunnen ook de Atlantische, Indische en
Stille Oceaan oversteken.
Directe oversteken van deze oceanen, die 70 procent van het aardoppervlak
bedekken, zijn mogelijk via de equatoriale zeestromen. In de Stille Oceaan
vormen eilandengroepen zoals Galapagos, Polynesië of Micronesië belangrijke
verbindingspunten tussen populaties aan beide kanten van dit enorme
oceaanbekken.
Kampioenen in CO2-opslag
Deze studie helpt om de ruimtelijke verschuivingen van mangrovebossen in een
veranderend klimaat beter te begrijpen.
Mangroven bieden samen met andere slikke- en schorreplanten een belangrijke
natuurlijke buffer tegen stormen, overstromingen, kusterosie, en de impact van
golven. Op die manier beschermen ze kwetsbare kusten en leefgemeenschappen in
kustgebieden wereldwijd, en zijn ze van onschatbare waarde in een tijdperk van
zeespiegelstijging.
Verder bieden mangrovebossen ook een habitat voor tal van diersoorten, vele van
economisch belang, en slaan ze tot wel vier keer meer koolstof op dan andere
tropische wouden. Vandaag worden mangroven en hun ecosysteemdiensten onder meer
bedreigd door ontbossing en kustontwikkeling.
“Veranderingen in het verspreidingsgebied van mangroven zijn reeds aangetoond
in verschillende gebieden wereldwijd, en worden onder andere in verband
gebracht met veranderingen in het klimaat”, zegt Koedam. “Door onze studie
krijgen we nu ook een beter inzicht in het onderliggende mechanisme van
die verschuivingen.”
