De Tanzaniaanse ingenieur Rose Funja won een innovatiewedstrijd en startte haar eigen ICT-bedrijf. Haar vernieuwende idee leidde tot een florerend bedrijf dat kleine boeren in Tanzania kredietwaardigheid oplevert.

Veel Tanzaniaanse boeren krijgen maar moeilijk leningen omdat ze doorgaans niet beschikken over voldoende middelen om het vertrouwen van de banken te krijgen, noch over een bewijs van hun opbrengst als bankgarantie. 

Funja’s idee leidde ertoe dat landbouwers, en vrouwen in het bijzonder, voortaan hun grondbezit kunnen bewijzen en dit als onderpand voor een lening kunnen aanbieden. 

Realtime informatie voor banken 

Funja kwam op het slimme idee om daarvoor geografische informatietechnologie (GIS) in te zetten en de landbouwers nuttige informatie te leveren. Funja: “Als landbouwer kun je een groot stuk land bewerken, maar zolang je geen eigendomspapieren hebt, kun je het niet efficiënt gebruiken.”

Funja’s idee werd gelauwerd in een wedstrijd van het AgriHack Talent Programme for East-Africa, georganiseerd door het Technical Centre for Agricultural and Rural Cooperation (CTA), met hoofdzetel in Nederland.

Ze kreeg een geldprijs en een mentor toegewezen. Samen met een partner en studenten van de universiteit van Bagamoyo startte ze in 2015 het bedrijf AgrInfo en ging er voltijds aan de slag. Vandaag biedt AgrInfo de boeren duidelijke profielinformatie met de exacte plaats en omvang van hun landbouwgronden en alle gewassen die ze er verbouwen. Die gegevens worden gecentraliseerd in een online platform, waar de kredietinstellingen toegang toe hebben. Zo kunnen ze de kredietwaardigheid van elke landbouwer beter beoordelen. 

“Realtime informatie is belangrijk om beslissingen te nemen, zeker in de landbouwsector”, zegt Funja, die een Master in Communicatie en Informatiesystemen behaalde en een Bachelor in de Computertechniek. 

Meer ICT-banen in Afrika

De African Development Bank stelt dat er jaarlijks 12 miljoen jongeren op de arbeidsmarkt komen in Afrika, terwijl er maar 3 miljoen banen bijkomen, met veel werkloosheid als resultaat. Dankzij de innovatieve aanpak in de landbouwsector krijgen jongeren de kans om slimme ICT-toepassingen voor kleine boeren te ontwikkelen. Funja: “ICT-bedrijven bieden de landbouwers nieuwe kansen. Dankzij de technologie kunnen jonge mensen winsten halen uit de verkoop van goederen en diensten via onlineplatformen”. 

In ruil voor een kleine vergoeding heeft AgrInfo alvast meer dan driehonderd kleine boeren in de Tanzaniaanse hoofdstad Dodoma kredietwaardigheid geboden door hun landbouwgronden in kaart te brengen. 

“We hebben de landbouwers een beter zicht geboden op hun bezittingen”, zegt Funja. “Zo kunnen ze hun gronden als bankgarantie bieden om leningen te krijgen en materialen aan te kopen.” Nu is het plan om het aantal leden dat beroep doet op dit online platform op te drijven tot een miljoen en er ook andere actoren in de landbouwketen bij te betrekken, zoals overheidsdiensten.

Een vliegende start

In het begin gebruikte Funja GIS-technologie en simpele GPS-handtoestellen om gegevens te verzamelen. In 2017 kreeg ze een training in het zakelijk gebruik van drones. Inmiddels is Funja een van de eerste multi-drone-piloten in Tanzania.

In samenwerking met de Franse dronefabrikant Parrot steunt het CTA startende bedrijfjes in de IT-sector die precisielandbouw in Afrika stimuleren. Het CTA-project loopt ook dit jaar nog en wil een dertigtal jonge ondernemers helpen in landen waar de wetgeving dat toelaat. De dronetechnologie staat in de kinderschoenen in Afrika maar biedt enorme kansen voor jonge ondernemers om de landbouwbedrijven productiever, duurzamer en winstgevender te maken.

Digitale hulpmiddelen kunnen volgens onderzoeken van het CTA het landbezit in kaart brengen, de oogst evalueren en ziektes bij de gewassen opvolgen.

Giacomo Rambaldi, coördinator bij CTA: “Drones zijn een nog jonge technologie in Afrika en ons project opent de deuren voor een dronevriendelijk beleid. Drones zijn geselecteerd als een van de meest veelbelovende technologieën op het Afrikaanse High Level Panel in Emerging Techs.” 

De Afrikaanse Unie heeft de lidstaten aangespoord om alle kansen te grijpen die drones voor de landbouw bieden. Een rapport uit 2018 met de titel ‘Drones on the Horizon: Transforming Africa’s Agriculture’ wijst erop dat de Afrikaanse landen drones dienen in te zetten om precisielandbouw te ontwikkelen, via opleidingen, voldoende infrastructuur en reglementering, onderzoek en overeenkomsten met belanghebbenden.

Veel ontwikkelingslanden hebben voordeel gehaald uit technologische vernieuwingen en de groene revolutie in het bijzonder, maar in Afrika is dat nog niet het geval. De landbouwpraktijken en het landbouwbeleid moeten dringend herbekeken worden en dronetechnologie moet gestimuleerd worden, zo stelt het rapport.  

Drones maken landbouw efficiënter 

Funja wijst erop dat digitale bedrijfjes aantrekkelijk zijn voor velen, maar wel een efficiënt management, financiënbeheer en voltijds engagement vergen. En: “De digitale applicatie is het middel, maar je meerwaarde doet verkopen. Zonder meerwaarde geraakt je IT-bedrijf niet van de grond.”

De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) stelt dat dronetechnologie een groot potentieel biedt om de meest urgente landbouw- en voedselproblemen in de wereld op te lossen, door realtime accurate info te leveren. De landbouwsector zal de tweede grootste gebruiker van drones zijn binnen vijf jaar, voorspelt onderzoek door Goldman Sachs.

Investeringen in ICT kunnen een sleutelrol spelen in het versnellen van de transformatie van de Afrikaanse landbouw. Drones zullen de productiviteit en het inkomen van kleine boeren aanzienlijk verhogen, volgens ontwikkelingsconsulenten van Dalberg Global Development Advisors.

“Afrika bezit het grootste deel ongecultiveerde, braakliggende grond ter wereld”, zegt consulent Andres Enghild. “Dat potentieel kunnen we aanboren door de strategische inzet van ICT. Als nieuwe technologieën goed benut worden, kunnen ze bijvoorbeeld de toegang tot de markt voor boeren faciliteren en internationale investeerders aantrekken.”

Ondanks dit enorme potentieel, blijft Afrika op dit moment de regio met de hoogste graad van ondervoeding ter wereld. Boeren hebben vandaag nog te weinig kansen om hun landbouwpraktijken te optimaliseren, maar ICT-toepassingen kunnen hen een grote stap vooruit helpen. 

---