Ook een ecologisch duurzame landbouw produceert voldoende voedsel om aan de Europese vraag te voldoen, blijkt uit nieuw onderzoek. Voorwaarde is wel dat we ons dieet aanpassen en minder vlees eten.
Biologische teelt en andere duurzame landbouwmethoden krijgen vaak kritiek omdat ze per hectare minder produceren. Ze zouden dan ook nooit in staat zijn om de intensieve landbouw helemaal te vervangen en zijn veroordeeld tot een nichemarkt, luidt de kritiek.
Maar een nieuwe studie door de Europese denktank IDDRI komt tot een heel andere conclusie. Duurzame landbouw en biologisch teelt kunnen wel degelijk aan de volledige Europese vraag voldoen, stellen de onderzoekers, en dat met een veel lager gebruik van insecticiden en een drastisch lagere uitstoot.
De totale opbrengst daalt immers wel, met zo’n 35 procent, maar dat kan gecompenseerd worden door de huidige concurrentie tussen voedsel en dierenvoeder af te bouwen. Momenteel wordt immers de helft van alle granen en oliehoudende gewassen geteeld om dieren mee te voederen. In het model van de onderzoekers daalt de Europese vleesproductie met 45 procent, vooral in de teelt van varkens- en gevogelte die met graan gevoederd worden.
Agro-ecologie
De wetenschappers breken een lans voor agro-ecologie: een aanpak die rekening houdt met het ecosysteem en in de eerste plaats natuurlijke beschermingsmaatregelen gebruikt. Chemische bestrijdingsmiddelen worden daarbij zoveel mogelijk vermeden. De praktijk kan Europa tegen 2050 al op een duurzame manier van voedsel voorzien, zeggen ze, maar dan moet er nu al geïnvesteerd worden in de transitie.
De voordelen zijn groot: er zijn veel minder kunstmatige meststoffen nodig en ook de druk op de bodem en waterlopen neemt gevoelig af. De uitstoot van broeikasgassen volgt hetzelfde traject en kan met 40 procent dalen tegen 2050. Door een verminderd gebruik van bestrijdingsmiddelen neemt bovendien de druk op insecten en ecosystemen af.
Insecten
De studie komt amper een week na een ophefmakend onderzoek over de teloorgang van insecten. In het tijdschrift Biological Conservation concludeerden de Belgische wetenschapper Kris Wyckhuys en collega’s op basis van 73 onderzoeken dat de totale insectenpopulatie elk jaar 2,5 procent afneemt. Dat is acht keer sneller dan bij zoogdieren, vogels en reptielen. Als de trend niet gekeerd wordt, kunnen er aan het einde van deze eeuw geen insecten meer te bespeuren zijn, waarschuwen de onderzoekers.
Wyckhuys en zijn collega’s zien in de klimaatverandering een oorzaak, maar vermoeden dat de landbouw de grootste boosdoener is. Vooral het grootschalige gebruik van bestrijdingsmiddelen moet volgens de wetenschappers plaats maken voor duurzamere alternatieven.