Onderzoekers van de VUB ontdekten dat zeegrassen die door de klimaatverandering bedreigd worden, zich ook weer kunnen herstellen. Zeegras is een belangrijke schakel in het ecosysteem.
Door de klimaatverandering en menselijke activiteiten heeft het leven in onze zeeën en oceanen het steeds moeilijker. Ook zeegrassen, die een belangrijke ecologische functie hebben in het ecosysteem, gaan wereldwijd achteruit. Onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) hebben nu echter ontdekt dat zeegrassen zich kunnen herstellen, maar dat er daarbij wel genetische varianten verloren gaan.
Economisch nut
Voor het herstel zijn juiste omgevingsfactoren zoals het water en de bodemtextuur van belang. Ook verspreiding en kruisingen met zeegrassen uit naburige populaties kunnen helpen om zeegrassen te redden.
Zeegrassen groeien voornamelijk in brakke en zoute kustwateren en zouden naar schatting wereldwijd een gebied van 600.000 km² beslaan. Maar dat gebied verkleint jaarlijks met 1,5 procent.
Zeegras speelt een belangrijke rol in het ecosysteem onder water als schuilplek voor vissen of als voedsel voor vogels of schildpadden. Ze slaan ook CO2 op en filteren het water. Daarnaast hebben ze een groot economisch nut, want door de grote aanwezigheid van dieren zijn gebieden met veel zeegras erg populair onder vissers.
Herstel
Om na te gaan hoe zeegrassen zich gedragen binnen deze context, onderzochten Phan Thi Thuy Hang, Ludwig Triest en Iris Stiers van de VUB drie jaar lang de zeegrassen in de Cau Hai-lagune in Vietnam. Deze lagune kent een van de grootste zeegraspopulaties en is een van de meest beviste lagunes in Zuidoost-Azië.
Uit hun onderzoek blijkt dat de aanwezigheid van zeegras in de lagune over de verschillende jaren fluctueerde: tijdens het eerste jaar van de observaties groeide er veel zeegras, het jaar daarop opvallend minder. In het derde jaar herstelde de begroeiing zich. Hierbij spelen het zoutgehalte en de helderheid van het water, die worden beïnvloed door onder meer moessoenregens, een cruciale rol. Dat geldt ook voor de diepte van het water en de bodemtextuur.
De wetenschappers spreken over een “overlevingsmechanisme” dat ernstig bedreigd zeegras in staat stelt om zichzelf te herstellen. Wel is het zo dat het herstel gepaard gaat met een belangrijk genetisch verlies.
Zaden
“Zeegrassen vormen een ontzettend belangrijke schakel in het ecosysteem. Dat ze na een minder seizoen vanzelf kunnen herstellen is natuurlijk goed nieuws, maar dat herstel is erg afhankelijk van de omstandigheden. Het is daarom cruciaal dat er voldoende aandacht wordt besteed aan de kwaliteit van hun habitat, aangezien de plant meestal terugkeert vlakbij de plaats waar die het vorige seizoen of het seizoen daarvoor groeide.
“Daarnaast moeten we ook zorg dragen voor de lagunes om verdere verspreiding en genenuitwisseling mogelijk te blijven maken. De zaden van sommige zeegrassen reizen namelijk tientallen of zelfs honderden kilometers en gebruiken lagunes als een soort tussenstop. Wanneer er dan lagunes wegvallen, gaan die zaden verloren in de zee. Dat zou bijzonder slecht nieuws zijn voor de toekomst van deze unieke kustvegetatie”, zegt Triest.
