Na de jaarlijkse feestelijkheden op Martelarendag gaan de studenten van de St. Kizito-school aan de slag met het massaal achtergebleven afval. Ze maken onder meer brandstof, mest en gerecycleerde producten en leren zo niet alleen vaardigheden maar worden ook klaargestoomd tot een nieuwe, milieubewuste generatie.
Namugongo is een weelderig en bosrijk gehucht in Centraal-Oeganda waar altijd wel de roep van kleurrijke vogels en lawaaierige apen weerklinkt.
Ooit was de gemeenschap hier getuige van een dramatisch gebeuren. Op 3 juni 1886 werden 22 Oegandese christelijke bekeerlingen openlijk geëxecuteerd op bevel van koning Mwanga II van de onafhankelijke monarchie Boeganda. Dit in een poging om de invloed van de koloniale machten af te weren waar christenen mee werden geassocieerd.
Martelaren
De bekeerlingen werden in 1964 door paus Paulus VI heilig verklaard en vandaag worden zij in Oeganda aanzien als martelaren. Elke 3e juni worden ze herdacht op Martelarendag, feestelijkheden die een week duren en elk jaar duizenden bezoekers uit het hele land naar Namugongo brengen.
Tijdens die week produceren de feestvierders tonnen afval en als iedereen weer is weggetrokken blijven er duizenden plastic flessen, massa’s voedselresten, rietjes en ander afval achter dat vaak in de open kanalen terechtkomt. Hevige regen voert het afval tot aan de St. Kizito High School aan de rand van het dorp.
Van afval tot rijkdom
De studenten van St. Kizito hebben een manier bedacht om dat afval te verzamelen, te scheiden en te recycleren. Ze gebruiken slib uit het kanaal om er straatstenen voor de school mee te maken en van de plastic rietjes en flessen worden voorwerpen gecreëerd die ze vervolgens verkopen. Van het bioafval wordt organische meststof vervaardigd dat wordt gebruikt in de schoolmoestuin, en briketten die dienen als brandstof voor in de schoolkeuken.
“De vuile rietjes worden gewassen en geweekt. Daarna weven we er mandjes, geldbuidels, laptoptassen en deurmatten mee. We verkopen deze producten aan onze ouders en aan bezoekers”, zegt Patricia Nakibuule, een van de studenten die mee in het handwerkteam zit.
“Ik ben er ook verantwoordelijk voor dat al mijn medestudenten, we zijn met achthonderd, lunch krijgen”, zegt ze breed lachend. “Voor de bereiding van het eten gebruiken we zelfgemaakte briketten van bioafval en dat is meteen een manier om de ontbossing tegen te gaan.”
De schoolkeuken heeft sinds de productie van de briketten niet langer hout uit de bossen nodig om vuur te maken. Naast de educatieve waarde van het recycleren, leert de school de studenten ook vaardigheden.
Slimme landbouw
“Thuis houden wij kippen en telen we tomaten, dus mijn ouders moeten niet veel uitgeven aan voedsel”, zegt student Christine Nandujja. Zij heeft al slimme landbouwtechnieken die ze aangeleerd kreeg op school toegepast in de kweektuin van haar ouders.
Joseph Kakande, de sportleerkracht heeft op zijn beurt ook de liefde voor groenten telen meegekregen via de school en zijn leerlingen. “Ik vind dat ondertussen even boeiend als basketbal”, zegt hij. “Ik heb hier geleerd hoe je ajuinen en champignons kan kweken en doe dat nu ook thuis. Dat startte als een klein project, maar ondertussen heb ik voldoende oogst zodat ik ook een hotel voorzie van groenten en daar extra inkomsten uit genereer.”
Expertise van buitenaf
De school trekt vaak oud-studenten en andere jonge experts aan om onder meer te helpen bij de afval-tot-energie-projecten. Brian Galabuzi, ceo van WEYE Clean Energy Company leidt jongeren op tot afvalmanagers en gebruikt de school als een laboratorium om zijn prijswinnende initiatieven uit te testen.
“Toen ik een paar jaar geleden voor het eerst naar deze school kwam, was ik een universiteitsstudent met een teveel aan gekke ideeën, maar ik kreeg veel feedback en enthousiasme van deze scholieren. Zij komen uit plattelandsgemeenschappen en zagen in mijn ideeën vaak mogelijkheden om hun eigen vaardigheden te ontwikkelen. Ik heb dankbaar gebruik gemaakt van de hulp die ze me hebben aangeboden.”
Vandaag reist Galabuzi de wereld rond om zijn projecten om afval om te zetten in energie overal te gaan voorstellen.
Ook ingenieur Rhoda Nassanga, een specialist in waterbeheer komt regelmatig een workshop geven in de school. “Mijn doel is om de studenten kennis bij te brengen en hen meteen te onderrichten over de duurzaamheidsdoelen (SDG’s)”, zegt ze. Bovendien vindt ze het leerrijk om les te geven aan de studenten en op die manier haar eigen ingenieursvaardigheden in de praktijk om te zetten.
Positieve effecten op de gemeenschap
De studenten van St. Kizito hebben via het maken van de ambachtelijke werkjes vaardigheden geleerd en wat centen verdiend. Bovendien is er voor hen en de bredere gemeenschap van Namugongo een sfeer gecreëerd waarbij er aandacht is voor natuurbehoud en bewustzijn voor het milieu en grondstoffen, en voor duurzaam afvalbeleid.
Frederick Kakembo, de directeur van St. Kizito High School, die een verleden heeft in ontwikkelingssamenwerking, concludeert dat je eerst en vooral “zelf moet trachten om je mogelijkheden te benutten voor je het ergens anders gaat zoeken.” Die visie draagt hij uit in zijn school.