Kooktoestellen op zonne-energie versterken Mexicaanse gezinnen op meerdere vlakken: de energiefactuur gaat aanzienlijk naar beneden, het is een gezondere manier van koken en het stimuleert de energietransitie.
De Amerikaanse ngo Solar Household Energy (SHE) heeft 200 kooktoestellen op zonne-energie uitgedeeld aan vrouwen uit tien verschillende dorpen, waaronder Villa de Zaachila, een gemeenschap met 43.000 inwoners.
De kooktoestellen werken als een soort broeikas die de warmte sterk concentreert en zo voldoende energie verschaft om voedsel te garen. Het technologisch zeer eenvoudige toestel is opgebouwd uit reflectieschermen die het zonlicht weerkaatsen naar één punt: de kookpot die in het midden staat.
Meerdere voordelen
Met de zonneoven wordt energie uit de zon benut om er voedsel mee te bereiden. Dat betekent niet alleen gratis schone brandstof, het is tevens een enorme verbetering voor de gezondheid van de vrouwen die vroeger voornamelijk hout verbrandden of gasstoven gebruikten om te koken.
Bovendien worden er op die manier minder bomen gekapt en komt er meer tijd vrij voor vrouwen om andere dingen te doen. Verder is het een boost voor de energietransitie en de bewustwording inzake het gebruik van meer hernieuwbare vormen van energie.
Streetfood
“De techniek versterkt vrouwen en maakt het mogelijk om gezond te koken, zonder dat ze schadelijke rook moeten inademen”, zegt Margarita Christlieb, de vertegenwoordigster van SHE in Mexico.
In 2004 werden de eerste modellen van dergelijke kooktoestellen uitgedeeld in de zuidelijke staat Oaxaca. In 2008 was er een grote campagne rond het gebruik van zonne-energie als brandstof voor de talrijke streetfood-stalletjes in Mexico. Dit project kreeg de steun van drie Zwitserse instanties: de overheid van Genève, SolarSpar en de ngo GloboSol.
In 2016 was het SHE die een pilootproject initialiseerde en zich vooral richtte op de inheemse gemeenschappen, een test om te zien of deze toestellen hier ingang konden vinden.
Energiearmoede
De kookpot heeft een inhoud van vier liter en gaat vijf tot tien jaar mee. De kostprijs ervan ligt op 25 dollar (22 euro). De helft wordt betaald door SHE, de andere helft door de gebruiker zelf.
Volgens het National Institute of Statistics and Geography (Inegi) gebruiken ongeveer 19 miljoen van de 130 miljoen mensen in Mexico vaste brandstoffen voor de bereiding van hun eten. Dit leidde tot naar schatting 15.000 voortijdige sterfgevallen in 2016, een gevolg van het inademen van schadelijke deeltjes die vrijkomen tijdens het verbrandingsproces.
De belangrijkste bron van energie die door 79 procent van de gezinnen wordt gebruikt, is LPG, gevolgd door hout of houtskool (11 procent) en aardgas (7 procent).
In Oaxaca wordt bijna uitsluitend met gas en brandhout gewerkt (49 procent elk) voor koken en verwarming. Oaxaca is een van de drie Mexicaanse staten met de grootste energiearmoede, wat wil zeggen dat meer dan 10 procent van het inkomen van een huishouden besteed wordt aan energie.
De initiatiefnemers van het zonne-initiatief hopen om hun leveringen nog aanzienlijk te kunnen uitbreiden. Wat ze daarvoor nodig hebben is overheids- en particuliere steun als onderdeel van een breder beleid dat het gebruik van zonne-energie stimuleert.
Auteur: Emilio Godoy
