De veehouderij in Nederland staat voor een grote uitdaging. Want hoe slagen de melkveehouders erin om de te forse stikstofuitstoot terug te brengen naar een aanvaardbaar niveau? Want dat is de uitdaging. Dat zal moeten. Hoe zorgen zij ervoor dat Nederland in 2050 nog koeien en ván koeien houdt? Het is aan de 15.000 melkveehouders zelf om hierop het antwoord te geven. Ze worden daarbij een handje geholpen door de machtige zuivelcoöperatie FrieslandCampina en de Rabobank, van oudsher de ‘suikeroom’ van de Nederlandse boeren. Samen met het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) hebben ze een ‘uitdaging’ gesteld aan de melkveehouders: kom met ideeën en ambities om de zuivelbranche vóór 2050 ‘om te bouwen’. Ideeën die het verschil kunnen maken voor de toekomst van het eigen bedrijf én misschien zelfs voor de gehele melkveesector: de Dutch Dairy Challenge (DDC), primeur voor Nederland. De regio’s Oost-Noord-Brabant en Noord-Limburg zijn uitgekozen als pilotregio’s. De ‘open wedstrijd’, een uitdaging aan de melkveehouders zelf, is begonnen. Een paar maanden de tijd krijgen ze ervoor.

Van de 32 aanmeldingen van melkveehouders uit Oost-Brabant en Noord-Limburg zijn inmiddels acht ideeën geselecteerd voor deelname aan het DDC-programma (zie hiervoor het artikel ‘Ideeën om (van) koeien te blijven houden: nieuwe dingen geven nieuwe energie’).

In een team gaan ze samen met een coach en student-deelnemers komende maanden aan de slag met de uitwerking van hun idee rondom het thema ‘Houden van koeien in 2050’.
De beste ideeën worden door DDC actief begeleidt om hun innovaties tot wasdom te brengen en er een succes van te maken. Bij succes willen de initiatiefnemers dit concept op nationaal niveau uitrollen. Vier Nederlandse universiteiten werken mee aan het initiatief. Hun doel is studenten te koppelen aan melkveebedrijven in heel Nederland en samen te werken met de boeren aan innovaties.

De melkveehouder in Nederland heeft het moeilijk. De veehouderij is een groot probleem vanwege de omvang: (15.000 melkveehouders die 40% van het Nederlandse landschap beheren. Als gevolg hiervan is de stikstof- en ammoniakuitstoot ruimschoots te hoog. Daarom heeft de Nederlandse overheid een extra financiële regeling in het leven geroepen om agrarische bedrijven met hoge stikstofuitstoot de gelegenheid te geven te stoppen met hun bedrijfsvoering. De provincies krijgen extra budget van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit om dergelijke bedrijven op basis van vrijwilligheid aan te kopen. Voorwaarde voor de aankoop is dat de veehouderijlocatie sluit.
De provincie Noord-Brabant gaat daarin nog een stapje verder. Het Brabants provinciebestuur wil dat de veehouderij een vernieuwings- en innovatieslag versneld uitvoert. Die is nodig, zegt het bestuur,  omdat waardevolle natuurgebieden lijden onder de uitstoot van ammoniak. Zonder ingrijpen gaat de karakteristieke Brabantse natuur verloren, stelt het provinciebestuur. Daarnaast maken Brabanders zich zorgen om de effecten van de veehouderij op de kwaliteit van hun woon- en leefomgeving (gezondheid).
Melkvee houden in deze tijd is dus een gecompliceerde bezigheid.Tegen deze achtergrond is Dutch Dairy Challenge geïnitieerd om ervoor te zorgen dat Nederland in 2050 nog steeds koeien houdt én van koeien houdt.

Voor de uitdaging werkt DDC samen met zes sterke regionale stakeholders. Dat zijn Agrifirm, een coöperatie waarin meer dan 10.000 Nederlandse veehouders en telers hun krachten hebben gebundeld, de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) als belangenbehartiger van agrariërs in Limburg, het provinciebestuur van Limburg, de Stuurgroep Landbouw Innovatie Noord-Brabant, een samenwerkingsverband van de Provincie Noord-Brabant en de Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO) en als belangenbehartiger van agrariërs in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelderland. Studenten van de HAS Hogeschool, opleidings- en expertisecentrum in Zuid-Nederland in de sector agro, food en leefomgeving, werken mee aan de ideeën van de melkveehouders.

Dromen, denken, durven en doen!

De Dutch Dairy Challenge wil de melkveehouders helpen door ze ‘handen en voeten’ aan te reiken voor vernieuwende en ondernemende ideeën voor de toekomst van de Nederlandse melkveehouderij. Een toekomst die volgens DDC vol kansen ligt. DDC richt zich met een bemoedigende boodschap vol optimisme tot de melkveehouders: “Er is niet één beste oplossing, strategie of scenario. Diversiteit blijft de kracht van de Nederlandse melkveehouderij en dat moeten we koesteren. De uitdaging zit vooral in het succesvol toetsen en uitvoeren van nieuwe ideeën in de praktijk. De Dutch Dairy Challenge helpt hierbij! Even uit de waan van de dag stappen en je focussen op nieuwe plannen door goed in en om je bedrijf te kijken. Plannen die gaan zorgen voor een extra verdienmodel naast het bestaande melkgeld. De Dutch Dairy Challenge helpt je om te dromen, denken, durven en te doen! Zodat we in 2050 nog steeds koeien houden én van koeien houden.”

DDC stelt vast dat polarisatie toeneemt. “Landbouw, natuur en maatschappij staan vaker tegenover elkaar. Dat doet de waarde van de landbouw én boeren te weinig eer aan. De landbouw staat op een kantelpunt. In de huidige 21^ste eeuw worden andere zaken geëist van de melkveehouder. Dat kan een behoorlijke uitdaging zijn. Door verdere digitalisering, automatisering, klimaatverandering, duurzaamheid, maatschappelijke uitdagingen, nieuwe wet- en regelgeving, bewustere en kritischere consumenten verandert het voedsel- en zuivellandschap continu.”

Printvriendelijk