De Bulgaarse Eurocommissaris Mariya Gabriel van Innovatie, Onderzoek en Onderwijs is sterk onder de indruk geraakt van de innoverende kracht van het onderwijs en de technologische kennis in de regio Brainport Eindhoven. In gezelschap van de Nederlandse demissionair minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs bracht zij een werkbezoek aan de High Tech Campus, het Philips Innovation Centre en het Innovatielab van Fontys Hogeschool ICT, alle gevestigd in Eindhoven. Zij verklaarde dit bij haar vertrek van Fontys Hogeschool. Ze legde een lovend statement richting docenten en studenten af: “Wat hier gebeurt is dat er een heel concreet perspectief wordt geboden. Jullie hebben zo veel te bieden en zo veel bij te dragen op het gebied van innovatie en de aanpak van morele dilemma’s. Niet alleen voor deze regio of voor Nederland, maar voor heel Europa.”
Minister en Eurocommissaris keken en luisterden naar presentaties van de Fontys-lectoren Schouten, Wernaart en Slaats. Het drietal schetste de huidige stand van zaken op het gebied van Artificial Intelligence (AI) – kunstmatige intelligentie – en welke kansen en bedreigingen daarbij om de hoek komen kijken. Maar vooral: hoe innovatie in het algemeen en AI in het bijzonder hoog in het vaandel staan bij Fontys Hogeschool.
Fontys ICT-directeur Vissers legde uit hoe internationaal Fontys is georiënteerd en hoe er wordt gewerkt aan een transitie: “van research-based education naar een knowledge base for innovation”. Bij studenten, vertelde Vissers, werd vooral benadrukt “dat het niet gaat om ICT-innovatie voor sommigen, maar voor iedereen en overal”.
Technologie: is het wel veilig, is het wel goed?
Lector Schouten (AI en Big Data) haakte daarop in door te vertellen over het onderzoek dat op dit moment loopt waarbij met drones en AI de veelzijdigheid – of juist het ontbreken daarvan – van de natuur in kaart wordt gebracht. En er samen met andere hogescholen wordt gewerkt aan een masteropleiding voor AI.
Dat er ook zorgen zijn bij mensen over het soort technologie waar hij dagelijks mee bezig is, vindt hij niet vreemd. “Die zorgen zijn te vergelijken met die van mensen die 300 jaar geleden de stoommachine zagen opkomen. Een machine die spierkracht van dier en mens kon vervangen. Vandaag de dag spelen dezelfde soort vragen: is het wel veilig, is het wel goed?”
Bart Wernaart is sinds deze maand bezig met het opstarten van een nieuw lectoraat Moral Design Strategy. Hij leek met name bij de Eurocommissaris nog het meest de nieuwsgierigheid te prikkelen door te reflecteren op de rol van technologie en de morele dilemma’s die daarbij komen kijken. “Zoals: ben ik nu een consument of een burger? De een kan iets anders willen dan de ander.” En ondertussen, zo legde hij uit, is het tempo van de wetgeving niet gelijk aan en zal ook nooit gelijk zijn aan het tempo van innovatie. “Juist daarmee kunnen en willen wij met onze moral labs helpen.”
De focus ligt op leren innoveren
Maar misschien werd de innovatiedrang van de Fontys-docenten en -studenten nog wel het duidelijkst gebracht door Eric Slaats en in het verlengde daarvan de studenten die projecten op het vlak van big data en AI toonden. Slaats: “Als je de kwaliteit niet hebt om te innoveren, dan ga je later niet aan een baan komen. Dat is wat we onze studenten meegeven. Daar ligt de focus: leren innoveren.”
De rol van docent bij Fontys Hogeschool ICT is een wezenlijk andere dan die van de klassieke docent: ze zijn meer coach en doen niet aan klassieke kennisoverdracht.
Aansporing om meer bekendheid te geven aan manier van samenwerken
Aan het einde van haar werkbezoek legde de Eurocommissaris desgevraagd een verklaring af tegenover het Eindhovens Dagblad: “De manier van werken bij Fontys is een belangrijk signaal binnen Europa. Hier werken studenten aan opdrachten die uit het bedrijfsleven komen. Moet je je voorstellen wat je daarmee allemaal voor elkaar kunt krijgen.” Ze spoorde Fontys aan meer bekendheid te geven aan deze manier van werken, ook in de rest van Europa. “Dat biedt veel onderwijsinstellingen een perspectief.”
Minister Van Engelshoven sloot daarbij aan. ”In deze regio werken universiteiten, onderwijs en bedrijven samen. Daarom is Eindhoven hiervoor een voorbeeld binnen Europa. Deze studenten van Fontys leren een manier van aanpakken waar ze later in hun werk mee doorgaan. Ze ontwikkelen zelf hun nieuwsgierigheid en hoe ze daarmee verder moeten of kunnen gaan. Daardoor ontstaat innovatie. Dat is heel waardevol.”
