De Hogere Agrarische School (HAS) in de Noord-Brabantse provinciehoofdplaats Den Bosch richt zich op het aanzwengelen van een dialoog tussen markt, onderzoeker en consument met als doel een nieuwe stap te zetten in de veehouderij van de toekomst. Daarvoor onderzoekt de onderwijsinstelling de knelpunten in de veehouderij in combinatie met de hoge bevolkingsdichtheid. Ze bedenkt oplossingen voor deze knelpunten door gebruik te maken van nieuwe technologieën en concepten. Het dichtbevolkte Zuidoost-Nederland is voor de HAS een voorbeeldregio om in de toekomst bestaansrecht te geven aan de veehouderij. Immers, zuidoost-Nederland kampt met deze problematiek die zich in de nabije toekomst ook in de rest van de wereld gaat voordoen.
Centraal staat in het onderzoek het spanningsveld tussen volksgezondheid, dierenwelzijn en een gezonde bedrijfsvoering. Mede hiervoor maakt de opleiding zich sterk door samenwerking te zoeken met de praktische gang van zaken in de veehouderij en dan met name in de varkenssector. Daarom is de hogeschool verheugd dat zij een praktijkleerbedrijf heeft gevonden waar studenten op studiebezoek kunnen en praktijkonderzoek kunnen doen. Voor sommige onderzoeksactiviteiten zullen docenten en studenten namelijk frequent aanwezig moeten zijn op het bedrijf zelf.
Berkhout Varkens, het bedrijf van de familie Van den Berkmortel in Sint-Oedenrode (Noord-Brabant), heeft aangegeven deze rol graag op te pakken. Het ziet het grote belang voor de sector van goede opleidingen ‘Veehouderij’ in Nederland en ondersteunt de HAS en haar studenten graag. Studenten worden bij Berkhout Varkens geconfronteerd met alle aspecten van het bedrijf: het omgaan met de dieren, maar ook het ondernemen: de commerciële en financiële kant, de vergunningstrajecten.
“De intensieve veehouderij een toekomst geven.”
De familie van den Berkmortel runt een gesloten varkenshouderij inclusief opfok van eigen moederdieren. Berkhout Varkens houdt haar varkens volgens de richtlijnen van ‘Varken van Morgen / Beter Leven’ en beschikt over zichtruimtes en een boerderijbeleving met diverse activiteiten. In 2020 is het bedrijf verkozen tot EU Pig Ambassadeur voor de challenge varkenspromotie. Om de intensieve veehouderij in Nederland een toekomst te geven, is het cruciaal dat de jeugd betrokken blijft. Het is voor Doreen en Marcel van den Berkmortel een van de belangrijkste redenen om een samenwerking aan te gaan met HAS Hogeschool.
“De sector staat onder druk, er wordt vanuit Den Haag veel bagger naar ons toegegooid”, zegt Doreen van den Berkmortel in het Eindhovens Dagblad, “maar de toekomst mag niet ondermijnd worden. Wij willen jonge mensen graag wegwijs maken. Zij zijn de ondernemers en de medewerkers van de toekomst en mogen niet blijven hangen in de negativiteit van telkens weer nieuwe regelwijzigingen. We willen juist goed uitleggen wat het vak inhoudt en ook de leuke dingen laten zien.”
“Knorren ze tevreden? Spelen ze door het hok?”
Leuke dingen?
Jazeker, de varkens bij Van den Berkmortel beschikken over speelgoed en krijgen dagelijks luzerne (hoogwaardig stro/ruw voer) om in te wroeten.
“Iedere minuut van de dag zijn wij met het welzijn van onze dieren bezig”, vertellen de Van de Berkmortels. “Knorren ze tevreden? Spelen ze door het hok? Is het klimaat optimaal? Is het voer lekker? Goed en gezond boeren is een way of life… net topsport, je geeft jezelf voor 200%! Je blijft steeds je dieren observeren, om te kijken wat je nog kunt verbeteren. De dieren moeten zich prettig voelen, want dat is goed voor de varkens en goed voor ons.”
Iedere diergroep leeft bij Berkhout Varkens op een andere locatie in dezelfde straat. “Het splitsen van leeftijdsgroepen brengt veel rust in de stal en zorgt voor een laag onderling besmettingsniveau. Dit draagt bij aan een hoge gezondheidsstatus van onze dieren. Hierdoor ligt ons antibioticagebruik erg laag en de kwaliteit van de afgeleverde dieren hoog en vertrouwd”, aldus Doreen en Marcel van den Berkmortel. “Verder zorgen we voor een goed klimaat. Op het moment dat de varkens slachtrijp zijn worden ze over een korte afstand vervoerd. Dit zijn de enige transport kilometers die onze dieren afleggen.”
“Kom maar eens ruiken.”
“Op ons bedrijf hebben wij biologische luchtwassers, zoals de naam al zegt wast deze ‘’machine’’ de lucht die uit de stal komt op biologische wijze. De lucht wordt door een waternevel geblazen. De stofdeeltjes spoelen neer en schone lucht verlaat de stal door de luchtafvoer. Kom maar eens een keer het verschil ruiken, van lucht die, uit de stal de wasser in gaat, en de lucht die vanuit de wasser de stal verlaat. Een prachtige techniek.”
Samenwerking: win-win situatie
Bij de officiële aftrap van de samenwerking vertelde Joost van den Borne, lector Healthy Farming bij HAS Hogeschool, dat de nieuwe samenwerking kansen biedt binnen zowel het onderwijs als onderzoek: “Qua onderwijs biedt het bedrijf studenten goede aanknopingspunten om de maatschappelijke dialoog over een toekomstbestendige veehouderij te voeren en te ervaren hoe veehouders hier zelf een bijdrage aan kunnen leveren. Daarnaast is HAS Hogeschool betrokken bij een breed scala aan projecten in de varkenshouderij onder meer via de lectoraten Healthy Farming en Precision Livestock Farming. Berkhout Varkens kan hier enerzijds aan bijdragen, maar er anderzijds ook kennis en inzichten uithalen. Zo ontstaat een win-win situatie.”
Levert de samenwerking met de hogeschool ook voor het bedrijf zelf iets op? ,”Spontane, verfrissende ideeën van de studenten”, zegt Toine Hattink, woordvoeder van HAS Hogeschool. “En de data die bijvoorbeeld uit de onderzoeken en monitoring komen. Zo’n samenwerking moet voor beide kanten goed zijn, anders houd je het niet voor meerdere jaren interessant.”
