De populatie van de Marsicaanse bruine beer, een ondersoort van de bruine beer die enkel in Italië voorkomt, telde in 2008 nog amper 40 individuen. Om de ondersoort de redden, zetten de organisaties Rewilding Apennines en Salviamo l’Orso zich dagelijks in om hun habitat te herstellen en het conflict tussen de lokale bevolking en de wilde dieren op te lossen. Hun harde werk loont en langzaam maar zeker zijn er weer meer Marsicaanse bruine beren waar te nemen.
In december van het jaar 2020 kreeg ik het heugelijke nieuws: Rewilding Apennines had mij geselecteerd om de zomer bij hun door te brengen als vrijwilliger. De organisatie staat in voor de natuurbescherming in de centrale Apennijnen, gelegen in centraal Italië op nog geen drie uur rijden van Rome, en samen met Salviamo l’Orso staat het in voor de conservatie van de Marsicaanse bruine beer. Deze ondersoort van de bruine beer is een rustige beer die voor mensen geen direct gevaar vormt. In 2008 waren er nog ongeveer 40 individuen in het wild te vinden en hierdoor is de soort door de IUCN geclassificeerd als ‘Ernstig bedreigd’. De grootste bedreigingen voor de soort zijn het verlies van hun habitat en incidenten waarbij mensen de beren om het leven brengen om hun vee te beschermen.
Voor mij was dit de ideale ervaring om meer te leren over de conservatie van de natuur in het veld en veel ervaring op te doen in monitoring van wilde diersoorten en het beschermen van de natuur tegen mensen die het kwaad zouden willen doen. Mijn verwachting was dat de focus ging liggen op het weghouden van mensen uit de gebieden waar de beren voorkomen en zo te vermijden dat mens en dier met elkaar in contact zouden komen. Niets was echter minder waar. Toen ik in augustus vertrok naar centraal Italië voor twee maanden, leerde ik dat ze daar werken aan het vermijden van conflicten tussen mens en beer en op die manier zorgen voor een harmonieuzer bestaan tussen beide partijen.
Het eerste grote doel van Rewilding Apennines en Salviamo l’Orso is om het leefgebied van de Marsicaanse bruine beer uit te breiden. In de centrale Apennijnen zijn er al vier beschermde natuurgebieden die een geschikt leefgebied voor de beer zijn, en aan de hand van ‘corridors’ verbinden de organisaties deze. In deze corridors werken ze aan een veilig terrein voor wilde dieren door bijvoorbeeld prikkeldraad te verwijderen of de jacht er illegaal te maken. Een probleem met deze corridors is echter dat er veel mensen wonen, en zij zijn niet steeds gediend met de aanwezigheid van de beer.
Dit brengt ons bij het tweede grote doel die ze in de centrale Apennijnen proberen te waar te maken: het creëren van ‘Bear Smart Communities’. Dit wil zeggen dat de verschillende dorpen en steden die in het leefgebied van de Marsicaanse bruine beer liggen de steun krijgen om te vermijden dat er ongelukken met beren gebeuren. Het vee, de bijenkorven en voedselvoorraden van de lokale bevolking wordt beschermd van beren door het bouwen van omheiningen rond de weides van de boeren en het maken van stevige hekkens om hun eigendom te beschermen. Speciale vuilnisbakken die de beer niet kapot kan maken worden geleverd om hun afval te beschermen en met steun van de lokale overheid worden ongelukken vergoed. Verder werkt de organisatie ook hard aan het informeren van de bewoners van het gebied en het luisteren naar hun problemen om zo samen voor oplossingen te zorgen om mens en beer samen te laten leven.
Dankzij het werk van Salviamo l’Orso en Rewilding Apennines vonden er in 2020 geen ongelukken plaats met beren, dit wil zeggen dat er geen vee gedood is en niemands eigendom verwoest werden. Deze manier van aanpak werpt ook zijn vruchten af bij de populatie van de beer, die in 2020 al zeker 60 individuen telde, maar dit nummer is nog steeds in stijgende lijn. Mijn twee maanden in Italië hebben mijn ogen verder geopend, wanneer we dieren willen beschermen van onszelf is het niet het beste om de twee werelden uit elkaar te halen, want uiteindelijk volgt er toch weer een nieuwe botsing. Als we echter kunnen proberen mens en dier samen te brengen en zij en zij te laten bestaan, kan dit leiden tot een mooie toekomst voor beiden.
Anne
