Tijdens de coronapandemie waren veel artsen genoodzaakt om zorg op afstand en digitaal te verlenen. Voor hartpatiënten zou dit echter goed nieuws kunnen zijn, blijkt uit promotieonderzoek van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). Het volgen van een hartrevalidatieprogramma – dat essentieel is na een hartinfarct of een plotselinge dotterbehandeling – kan thuis net zo goed als in het ziekenhuis. Dat concludeert promovendus Rutger Brouwers uit het meest uitgebreide onderzoek naar ’telerevalidatie’ tot nu toe. Tijd om deze vorm van e-health op grote schaal in te voeren, vindt Brouwers.

Deelname aan hartrevalidatie bij patiënten met coronaire hartziekte vermindert hun ziektelast en risico op overlijden, verbetert hun kwaliteit van leven en verlaagt de zorgkosten. Meestal vindt het beweegprogramma van het hartrevalidatieprogramma plaats op de afdeling fysiotherapie in het ziekenhuis. Voor patiënten betekent dat bijna drie maanden twee keer per week een bezoek aan het ziekenhuis voor training onder begeleiding van een fysiotherapeut.

Dringend behoefte aan innovatieve revalidatiemethoden

“We zien dat dit voor veel patiënten een te grote drempel is, waardoor minder dan de helft van de patiënten deelneemt aan reguliere hartrevalidatie in het ziekenhuis”, zegt Rutger Brouwers , arts-onderzoeker bij het Máxima Medisch Centrum (MMC) in Eindhoven en TU/e-onderzoeker in de Future Everyday onderzoeksgroep van de faculteit Industrieel Ontwerpen.
Ook de kans op terugval is groot. “Patiënten vallen helaas vaak terug in hun oude leefpatroon na intensieve begeleiding, terwijl we weten dat het verbeteren van de leefstijl de kans op een incident of terugkerende hartziekte sterk verkleint. Er is daarom dringend behoefte aan innovatieve revalidatiemethoden die ervoor zorgen dat meer patiënten meedoen en minder patiënten terugvallen.”

Revalideren vanuit je luie stoel

In samenwerking met Máxima Medisch Centrum (MMC) evalueerde Brouwers zo’n innovatieve revalidatiemethode, die je gewoon vanuit je luie stoel kunt volgen. “Het gaat om het gebruik van draagbare sensoren, zoals een hartslagmeter en communicatie via telefoon of videobellen.”
Deze zogenaamde telerevalidatie heeft meerdere voordelen voor patiënten: minder reistijd, minder ziekenhuisbezoeken, directe toegang tot hun gegevens en voortgang en dus controle over hun behandeling.

Maar sinds enige tijd is de vraag: welke behandeling is beter? Ziekenhuisrevalidatie of telerevalidatie? Op basis van onderzoek onder 300 hartpatiënten in de SmartCare-CAD-studie – de grootste cardiale telerevalidatiestudie tot nu toe – blijkt nu dat beide methoden even goed werken voor de patiënten die thuis werden getraind als voor de patiënten in het ziekenhuis. Na een jaar zijn ze lichamelijk actiever, hebben een beter bewegingsvermogen, ervaren een hogere kwaliteit van leven, zijn minder depressief en kunnen in het dagelijks leven beter omgaan met hun conditie.
Hij pleit er daarom voor om telerevalidatie op veel grotere schaal toe te passen bij hartpatiënten. “We praten al jaren over hoe e-health de zorg kan verbeteren en de zorgkosten kan verlagen”, zegt Brouwers, “maar tot nu toe zijn ziekenhuizen er erg terughoudend mee om te gaan. Het wordt tijd dat we het op grote schaal gaan toepassen. Het kan en het moet!”

Brouwers, die naast onderzoeker ook cardioloog in opleiding is in het Eindhovense Catharina Ziekenhuis, ontwikkelde speciaal voor zijn onderzoek een nieuw telerevalidatieprogramma, waarbij de reguliere behandeling van drie maanden met negen maanden werd verlengd om het risico op terugval te voorkomen.

Randomisatie (techniek waarmee patiënten op basis van toeval worden toegewezen aan een van de groepen van een experimenteel onderzoek) bepaalde welke van de twee behandelingen een deelnemer kreeg. De helft van de deelnemers aan de studie volgde drie maanden standaard-hartrevalidatie in het ziekenhuis. De andere helft volgde eerst zes trainingen in het ziekenhuis onder begeleiding van een fysiotherapeut. Daarna trainden de deelnemers drie maanden thuis met draagbare sensoren, waarbij ze op afstand werden begeleid. Daarna werden ze nog negen maanden op afstand gevolgd. Na een jaar werden de twee behandelingen vergeleken.

Ook telerevalidatie toepassen voor andere patiëntgroepen

Wat opviel, was dat een terugval in de dagelijkse lichamelijke activiteit of inspanningstraining zelden werd gezien in het onderzoek. Brouwers schrijft dit toe aan het feit dat, net als bij andere onderzoeken naar cardiale telerevalidatie, relatief veel jonge mannen met een laag risico op terugkerende hartproblemen deelnamen.
“Voor toekomstig onderzoek is het belangrijk om uit te zoeken hoe we ook andere patiëntengroepen, die een grotere kans hebben op een terugval in minder gezond gedrag, kunnen motiveren om telerevalidatie toe te passen.” Hij denkt daarbij vooral aan mensen met ernstigere hartproblemen, oudere patiënten en laagopgeleide patiënten.

Printvriendelijk