Nederland en andere Europese landen willen om verschillende redenen versneld van het gas af. Een warmtebatterij met zout en water als eenvoudige componenten zou een snelle en grootschalige oplossing kunnen zijn voor bijna 3,5 miljoen huishoudens in Nederland (*). Twee keer zoveel als de doelstelling van de Nederlandse overheid. Deze warmtebatterij, ontwikkeld door een Europees consortium van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e), TNO, spin-off Cellcius en industriële partners, is goedkoop, compact, verliesvrij en klaar voor de eerste praktijktests. Het apparaat moet snel geschikt gemaakt worden voor gebruik in huis. De Europese Commissie heeft hiervoor een subsidie van 7 miljoen euro subsidie toegekend.
Met warmteopslag in woningen en door gebruik te maken van de enorme hoeveelheden industriële restwarmte die anders zou worden weggegooid, is deze batterij een potentiële gamechanger voor de energietransitie. De warmtebatterij maakt het mogelijk energie op een efficiënte manier op te slaan, zodat die ook beschikbaar is op windstille en bewolkte dagen. Het systeem werkt met waterdamp en een zouthydraat. Als deze bij elkaar worden gebracht, bindt het water zich aan het zout, waarbij zoutkristallen ontstaan. Bij dat proces komt warmte vrij. Door warmte in het systeem te brengen komen water en zout weer los van elkaar. Zolang water en zout gescheiden zijn, is de energie opgeslagen. De warmtebatterij werkt stabiel en zonder energieverlies en gaat bij juist gebruik minstens 20 jaar mee.
“Betaalbaar apparaat voor gebruik in huis.”
Volgens hoogleraar Olaf Adan, werkzaam bij TNO en TU/e en projectleider van het consortium, zorgt de eenvoud van het principe dat een betaalbaar apparaat te maken is voor gebruik in huis. “Met de toegekende subsidie kunnen we vaart maken met de ontwikkeling van een warmtebatterij met het formaat van een koelkast. Die bovendien minder kost dan systemen voor elektrische opslag, terwijl de prestaties beter zijn. Met de opgeslagen warmte kan een gezin twee weken warm douchen.”
Het apparaat moet bovendien naadloos aansluiten op het elektriciteitsnet, warmtenetten en warmtepompen en zonnepanelen.
Adan wil met zijn team gebruikers betrekken bij de ontwikkeling. Hij bereid nu een praktijkproef voor om de warmtebatterij in te zetten voor hergebruik van industriële restwarmte. De restwarmte van de Chemelot Campus in Sittard-Geleen wordt getransporteerd naar zo’n vijftig woningen in de wijk in dezelfde gemeente. Adan: “Met een warmteoplaadstation bij SABIC in Sittard halen we warmte op en drogen het zout. Dit zout rijden we vervolgens per vrachtwagen naar een soort ‘transformatorhuis’ in de woonwijk, van waaruit de vijftig woningen via leidingen van warmte worden voorzien. We hoeven dus niet in de huizen zelf te zijn.”
‘Proefdraaien’ in verschillende klimaatlanden
Over ruim twee jaar wil Adan met zijn consortium in Eindhoven minimaal twee huur- en twee koopwoningen met het apparaat uitrusten. Daarnaast gaat hij ook in Nice in Frankrijk en in Gdansk in Polen ‘proefdraaien’ in woningen. “Zo willen we vanuit diverse situaties op het gebied van klimaat, woning en cultuur ervaring opdoen om het apparaat nog verder te verfijnen.”
Het consortium bestaat naast TNO, TU Eindhoven, materialenproducent Caldic, de gemeente Eindhoven en woningcorporatie Trudo ook uit internationale partners uit België, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland en Polen.
(*)
De berekening is van hoogleraar Olof Adan: “In Nederland hebben we zo’n 150 PetaJoule (een getal met 15 nullen) aan restwarmte uit de industrie per jaar. Daarmee zou je bijna 3,5 miljoen huishoudens van het gas kunnen halen, ruim twee keer de doelstelling van de Nederlandse overheid. namelijk 1,5 miljoen woningen gasloos in 2030.”
