Tweemaal per maand brengt Lieke Hulshof verslag uit over haar belevenissen in India.
In het noorden van India, uitkijkend op de Himalayas, ligt het stadje Pauri tussen sparren en naaldbomen. Het is het oord waar Karan en Lieke hun project zijn gestart: Adara, een groei-leer-werk centrum voor de lokale gemeenschap en internationale bezoekers. Een plek voor uitwisseling, veerkracht, ontspanning, verbinding en ontwikkeling.
Ceremonie
In de kleine woonkamer ruikt het naar wierook. Karan en de priester zitten ieder op een vloerkleed. Er staat een ingelijste foto van Karans vader op de grond tegen de donkergele muur. Buiten toetert het verkeer en roepen de straatverkopers. We zijn naar Dehradun gekomen voor een jaarlijks ritueel voor overleden familie. Het is een belangrijke dag voor Karans moeder. Een priester komt thuis langs en er wordt een ceremonie gedaan met water, kruiden, wierook, fruit en bloemen. Alles wordt op de grond uitgestald. Een grote koperen schaal staat in het midden. Dan begint de priester een lang gebed. Als een eindeloze waterval stroomt het uit zijn mond.
Bij het ritueel is de oudste man van het gezin nodig. Karans vader is enkele jaren terug overleden en dus is het nu aan Karan. Ik kijk vanaf de bank toe. Het water vloeit uit een karaf, eerst over Karans handen, dan in de koperen schaal. Er drijven bloemblaadjes in. Weer vult de priester de karaf met water, voegt er wat melk en yoghurt bij, dan wat kurkumapoeder. Weer vloeit het water over Karans handen de schaal in. De wierook kringelt de lucht in. Dan drukt de priester iedereen kurkumapoeder en rijstkorrels op het voorhoofd. Eerst Karan, dan Karans moeder, Karans oma, en mij. Ook de foto van Karans vader krijgt een bhindi. Er wordt eten geofferd aan de overledenen, en aan een koe en een hond van de straat. Daarna eten we samen de gerechten die Karans moeder uitgebreid heeft klaargemaakt.
Aan het einde van de dag sta ik met haar in de keuken chai te maken. Ik leun tegen het aanrecht en kijk naar haar vriendelijke gezicht. Warme bruine ogen, ronde wangen, een scherpe kaaklijn. Ze heeft nog dezelfde charme als op oude foto’s. Eens was ze een jonge vrouw die Engels studeerde, een vrouw met dromen en talent. Toen werd ze uitgehuwelijkt en kreeg ze twee kinderen. Het was beter, vond de familie, dat ze thuis bleef. Hoewel ze dat deed, was ze actief in de gemeenschap. Veel mensen kennen haar om haar barmhartigheid. Er zijn maar weinigen van haar generatie die zo goed Engels spreken als zij. Het was een groot verdriet voor haar toen haar man overleed. Stap voor stap pakte ze de draad weer op. In India is het een veelvoorkomende gedachte dat het leven van een vrouw weinig waard is nadat haar man overlijdt. Hertrouwen is sociaal niet geaccepteerd. Je staat er alleen voor. Maar Karans moeder nam haar eigen moeder in huis om voor te zorgen, doet haar boodschappen en gaat naar vergaderingen van de buurtcommissie waar ze president is. Af en toe onderneemt ze een reis naar familie. Ze geeft haar dochter en zoon de vrijheid te worden wie ze willen worden. Te werken als ze willen werken. Alleen te trouwen als ze willen trouwen. Ik zie hoe ze de suiker en melk toevoegt aan de thee terwijl we over de ceremonie praten. “Het is een manier van herdenken,” zegt ze. “Je denkt aan je geliefden, je maakt het eten klaar dat ze lekker vonden, en dat schenk je aan de mensen om je heen. Ik voel me er altijd ontzettend goed door,” lacht ze blij.
