Wetenschappelijk onderzoek van de universiteit van Maastricht onder leiding van hoogleraar Preventieve Geneeskunde Onno van Schayck heeft uitgewezen dat kinderen die van school gezonde maaltijden krijgen én op school genoeg bewegen, gezonder zijn dan kinderen die gevulde broodtrommels van thuis meenemen.
Vier basisscholen in Parkstad Limburg zijn in 2016 gestart met het programma Gezonde Basisschool van de Toekomst (GBT).Een GBT-school is een totaalconcept waarin onderwijs, gezondheid, kinderopvang, peuterspeelzalen en vrijetijdsbesteding (muziekles, sportclub) in een geïntegreerd dagprogramma in school worden aangeboden. Een basisschool waar kinderen niet alleen leren, maar ook gezond leren leven.
Buikvet is een goede voorspeller van obesitas, diabetes en hartproblemen
Om erachter te komen hoe groot de invloed van gezond leven op school is, kregen de leerlingen op twee van de vier scholen die deelnamen een gezonde lunch op school en bewogen ze een uur per dag intensief. Op de andere twee scholen werd alleen een uur extra per dag intensief bewogen.
Aan het onderzoek namen ongeveer 2500 leerlingen deel. Vier jaar lang werden ze gevolgd om te kijken wat de effecten van deze veranderingen zijn. Ieder jaar is een meting uitgevoerd. Daarbij is gekeken hoe het gewicht van de leerlingen zich ontwikkelde en werd telkens hun buikomvang gemeten. Volgens hoogleraar Onno van Schayck is buikvet namelijk een goede voorspeller van obesitas, diabetes en hartproblemen op latere leeftijd.
Beter in hun vel
De leerlingen op scholen waar een gezonde lunch en extra beweging werden aangeboden, lieten een positieve ontwikkeling zien. In vier jaar tijd was er in vergelijking met scholen waar niets werd gedaan een enorm verschil te zien. Op die scholen was een duidelijke toename in gewicht en buikvet. Scholen waar alleen meer beweging werd aangeboden deden het ook goed, maar de combinatie van bewegen en gezonde voeding blijkt het meest effectief. Uit het onderzoek is ook naar voren gekomen dat kinderen met een GBT-programma beter in hun vel zaten en de school leuker vonden.
Gezonde Basisschool van de Toekomst
Vakken zoals lezen, schrijven en rekenen zijn onlosmakelijk verbonden met de basisschool. Toch heeft de basisschool een veel bredere functie. De basisschool bereidt kinderen voor op hun toekomst en die toekomst bestaat uit meer dan kennis en vaardigheden alleen.
De basisschool leert kinderen ook om te leven: een vorm van leren die zich afspeelt in de interactie tussen leerkracht en leerling en tussen leerlingen onderling. Gezond gedrag behoort ook tot leren leven en zit al deels in het curriculum, maar gezondheid en gezond gedrag is veel breder dan kennis.
Gezond leven gaat om gezonde voeding, om veel en gevarieerd bewegen en om kinderen voor te bereiden op een maatschappij waar verleidingen voortdurend op de loer liggen. Het gaat om gezondheid en gezond gedrag toepassen in een leefstijl van kinderen. Daarom de omslag: een basisschool is geen leerschool maar een leefschool.
Geen broodtrommel meer mee naar school
Om aan deze ambitie vorm te geven, hanteert een GBT-school de volgende uitgangspunten:
- Geen broodtrommel meer mee naar school, maar een gezonde schoollunch en een gezond tussendoortje.
- Kinderen eten samen.
- Een cateraar levert de lunch of de school zorgt ervoor.
- De lunch is samengesteld volgens de regels van het Voedingscentrum Nederland.
- Vooral veel minder suiker en vet en meer vitaminen, eiwitten en vezels.
- Minimaal tachtig procent van de geserveerde producten komt uit de Schijf van Vijf.
- De lunch is zo samengesteld dat kinderen kunnen kiezen uit verschillende producten.
Een ander dagritme
De schooldag wordt langer, waardoor de tussenschoolse opvang (TSO) minstens 1,5 uur per dag duurt. Hierdoor ontstaat ruimte voor een langere lunch (30 minuten) en voor vrij spel en sport-, spel- en cultuur- aanbod (60 minuten). Gedurende de verlengde schooldag wordt, ook buiten de TSO, gericht ingezet op het vermijden van zitgedrag door bijvoorbeeld energizers of andere activerende werkvormen tijdens de lessen.
Vijf basisscholen in Venlo zijn in het schooljaar 2020-2021 ook gestart met het concept van de Gezonde Basisschool van de Toekomst:
