Mensen met dementie die in een zorgboerderij wonen zijn actiever, hebben meer sociale contacten en komen vaker buiten dan mensen met dementie in de reguliere verpleeghuiszorg. Dat blijkt uit onderzoek van de Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg (AWO-L). De doelstelling van de Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg is betere en nieuwe zorg voor ouderen realiseren.
Kwaliteit van leven, persoonsgerichte zorg en de dag betekenisvol kunnen doorbrengen: het zijn aspecten waarvoor steeds meer aandacht is en die leiden tot nieuwe vormen van verpleeghuiszorg. Zoals 24-uurszorg voor mensen met dementie in een zorgboerderij. In 2013 startte de AWO-L een onderzoek naar dit type zorgboerderij. De kernvraag luidde: in welk opzicht verschilt het leven in de zorgboerderij met het leven in de reguliere verpleeghuiszorg.
Het onderzoek richtte zich op drie onderdelen:
- Hoe ziet het dagelijks leven eruit?
- De kwaliteit van zorg.
- De ervaringen van mantelzorgers.
Vergelijken
Om een goede vergelijking te kunnen maken, werden drie vormen van zorg onderzocht: de zorgboerderijen, kleinschalige woonvormen voor mensen met dementie en grootschalige verpleeghuisafdelingen. 115 bewoners met dementie, verdeeld over achttien locaties, deden mee aan het onderzoek. De locaties met reguliere vormen van verpleeghuiszorg waren aangesloten bij de AWO-L. Daarnaast deden enkele zorgboerderijen in Limburg en Brabant mee. Op alle locaties werden interviews met bewoners en naasten gehouden en werden vragenlijsten afgenomen. Verder werd het dagelijks leven van bewoners intensief op verschillende tijdstippen geobserveerd. Hierbij werd onder andere gelet op de activiteiten voor bewoners, hun betrokkenheid bij het dagelijks leven en mogelijkheden om naar buiten te gaan.
Het resultaat
In de interviews kwam naar voren dat bewoners en hun naasten, ongeacht de locatie, dezelfde thema’s belangrijk vinden: persoonsgerichte zorg, een warme sfeer, activiteiten en een goede communicatie met het personeel.
De uitgebreide vergelijking op basis van meer dan 16.000 observaties bracht enkele belangrijke verschillen tussen bewoners op de zorgboerderij en verpleeghuisbewoners naar voren. Zo bleek dat bewoners van een zorgboerderij:
- Deelnamen aan meer activiteiten;
- Meer sociale interactie hadden;
- Vaker naar buiten gingen (10 procent tegen 1 tot 2 procent in de reguliere verpleeghuiszorg).
Daarbij was het verschil het grootst tussen de zorgboerderijen en de psychogeriatrische-afdelingen in de grotere verpleeghuizen.
Wat de kwaliteit van zorg betreft, werden geen verschillen gevonden. De inzet en het niveau van personeel is vergelijkbaar, evenals de protocollen. Ook cijfers over onder andere doorligwonden en valincidenten lieten geen verschillen zien.
Vervolg
Kortom: zorgboerderijen bieden met dezelfde middelen een alternatief voor de reguliere verpleeghuiszorg. Bewoners kunnen de dag meer betekenisvol invullen en dat draagt bij aan hun welzijn. Dit onderzoek heeft zodoende geleid tot vervolgprojecten waarin onderzocht wordt welke succesvolle elementen van de zorgboerderij elders geïmplementeerd kunnen worden. Hierbij speelt zowel de fysieke omgeving, de sociale omgeving en de organisatorische omgeving een rol.
Kennis en ervaring uitwisselen
De Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg is een structurele samenwerking tussen het wetenschappelijk onderwijs, hoger beroepsonderwijs en 2 middelbare beroepsopleidingen, respectievelijk Universiteit Maastricht, Zuyd Hogeschool, Gilde Zorgcollege en het VISTA college met negen zorgorganisaties: MeanderGroep Zuid-Limburg, Sevagram, Envida, Cicero Zorggroep, Zuyderland, Vivantes, Land van Horne, Proteion en de Zorggroep.
In de AWO-L werken mensen uit de praktijk, beleid, onderzoek en onderwijs samen aan projecten, waarin zij kennis en ervaring uitwisselen. De werkzaamheden worden uitgevoerd op diverse locaties binnen de verschillende organisaties.
Innovaties in de zorgomgeving voor kwetsbare ouderen
Het zorgboerderijenonderzoek werd uitgevoerd onder leiding van Hilde Verbeek. Zij is hoogleraar zorgomgeving voor kwetsbare ouderen aan de Universiteit Maastricht en vicevoorzitter van de Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg. Haar onderzoek richt zich op innovaties in de zorgomgeving voor kwetsbare ouderen, in het bijzonder verpleeghuiszorg en de bijdrage hiervan aan een betekenisvol bestaan. Zij bestudeert effecten van de woonzorgomgeving op het dagelijks functioneren en leven van ouderen en hun naasten en wat de rol van innovatieve concepten is, zoals zorgboerderijen.
