CO2 afvangen van de industrie in de Rotterdamse haven en per onderzeese pijpleiding transporteren naar een platform in de Noordzee, circa 20 km uit de kust. Vanaf dit platform de CO2 in lege gasvelden pompen, die zich bevinden in een afgesloten reservoir van poreus zandgesteente, ruim 3 km onder de Noordzee. Dat is het project Porthos, dat van de Raad van State goedkeuring heeft gekregen om te starten. Volgend jaar begint de bouw, in 2026 moet het operationeel zijn. Porthos staat voor ‘Port of Rotterdam CO2 Transport Hub and Offshore Storage.’ Het project gaat straks elk jaar 2,5 miljoen ton CO2 afvangen en permanent opslaan. Het is het eerste project voor CO2-transport en -opslag in Nederland en erkend door de Europese Unie als een Project of Common Interest. Zulk een project is door de Europese Commissie aangemerkt als een topprioriteit voor het onderling verbinden van de energie-infrastructuur in de Europese Unie. Deze projecten komen in aanmerking voor publieke middelen.

De Raad van State heeft positief geoordeeld over de ecologische beoordeling van het project.  De hoogste algemene bestuursrechter van Nederland heeft geconcludeerd dat met het ecologisch onderzoek is aangetoond dat de stikstofdepositie van Porthos géén significante effecten heeft op nabijgelegen natuurgebieden.

Door CO2 op te slaan in lege gasvelden onder de Noordzeebodem kunnen op korte termijn grote hoeveelheden CO2 tegen relatief lage kosten uit de atmosfeer worden gehouden. CO2-opslag is daarmee een wezenlijke maatregel voor de industrie om bij te dragen aan de Nederlandse klimaatdoelstellingen. Tegelijkertijd werkt de industrie aan de transitie naar processen die gebaseerd zijn op hernieuwbare energie en grondstoffen.

Klimaatdoelstellingen

Nederland heeft duidelijke klimaatdoelstellingen: in 2030 moet de uitstoot van broeikasgassen met minimaal 55% zijn teruggedrongen ten opzichte van 1990. In 2050 moet Nederland klimaatneutraal zijn. Eén van de manieren om de klimaatdoelstellingen te realiseren, is het afvangen en opslaan van CO2 (Carbon Capture and Storage, kortweg CCS). In het Klimaatakkoord is nadrukkelijk gekozen voor CCS als één van de maatregelen voor CO2-reductie.

Transportsysteem op afstand te bedienen

De CO2 die door Porthos wordt getransporteerd en opgeslagen, wordt afgevangen door verschillende bedrijven. De bedrijven leveren hun CO2 aan een verzamelleiding die door het Rotterdamse havengebied loopt. Die is 30 kilometer lang en loopt van de oostkant van de Oude Maas in het Botlekgebied door het Europoortgebied naar het compressorstation op de Maasvlakte waar de CO2  door drie compressoren op druk wordt gebracht. Het compressorterrein op de Maasvlakte is zo’n 2 hectare groot en bestaat uit een paar gebouwen. Vanaf het compressorstation loopt een leiding van 22 kilometer naar een gaswinningsplatform op de Noordzee. De druk in de leiding is maximaal 130 bar en de CO2 bevindt zich in gasvormige toestand met de kenmerken van een vloeistof. Het gaswinningsplatform wordt hergebruikt voor de CO2-opslag. Op het platform worden voorzieningen aangebracht die nodig zijn om de CO2 naar de injectieputten te leiden. Er zijn technische installaties voor monitoring en het op afstand bedienen van het systeem.

Opslag in de poriën van het zandsteen

De CO2 wordt opgeslagen in de poriën van het zandsteen, waar zich voorheen het aardgas bevond. Het gas heeft miljoenen jaren onder hoge druk hermetisch afgesloten gezeten door de afsluitende gesteentelaag (caprock) en de afsluitende breuklijnen. Deze druk is door de gaswinning afgenomen en zal door de injectie van CO2 weer toenemen. Via monitoring en controle wordt gezorgd dat de druk in het reservoir nooit hoger wordt dan toen de gaswinning begon.

Monitoringsapparatuur

De CO2 wordt via een put in het lege gasveld gebracht. De put is een metalen verbuizing die met cement is vastgezet aan het gesteente tot in het reservoir. Om de bestaande putten geschikt te maken voor CO2-injectie, wordt een nieuwe binnenbuis in de put gebracht. In de putten bevindt zich monitoringsapparatuur om de CO2-injectie te controleren op druk en temperatuur. Na het beëindigen van de CO2-injectie – als het reservoir vol is en op de juiste einddruk – worden de putten afgesloten met pluggen.

Vier bedrijven

Porthos werkt samen met vier potentiële klanten waarmee Joint Development Agreements (JDA’s) zijn afgesloten. Hierin spreken Porthos en de bedrijven kortgezegd af dat zij gezamenlijk toewerken naar het sluiten van transport- en opslagcontracten. De vier bedrijven zijn Air Liquide, Air Products, ExxonMobil en Shell.

Printvriendelijk