‘Humanitas’ is in Nederland een grote landelijke vrijwilligersorganisatie voor mensen die het eventjes niet in hun eentje redden. De stichting komt op voor een samenleving waarin mensen actief vormgeven aan hun eigen leven en verantwoordelijkheid nemen voor het samenleven met elkaar.
Home-Start is een onderdeel van ‘Humanitas’. Home-Start biedt met 2800 getrainde vrijwilligers, die zelf ervaring hebben met opvoeden, hulp aan ouders met opgroeiende kinderen. Zij bieden een luisterend oor en aandacht. Dit lijkt weinig, maar het gaat om de kracht van die aandacht en dat heeft veel bewezen effect. In Nederland werkt Home-Start al dertig jaar. Reden voor koningin Maxima om Home-Start ter gelegenheid van dit jubileum te bezoeken. “Samen zorgen we voor stevig ouderschap waardoor kinderen een goede start krijgen in het leven.”
Gezinnen geven zelf aan bij welke alledaagse opvoedkundige taken zij hulp wensen. Vrijwilligers worden voor een langere periode gekoppeld aan een gezin om continuïteit te waarborgen. Met deze ondersteuning probeert Home-Start te voorkomen dat kleine problemen in een gezin uitgroeien tot ernstige en langdurige problemen. Ongeveer 170 gemeenten zetten Home-Start binnen hun lokale jeugdbeleid in als vorm van pedagogische hulp. Zo krijgen per jaar ruim 3600 gezinnen en 7000 kinderen een steuntje in de rug.
Model en onderzoek
Volgens Home-Start is de opvoeding van kinderen een zelfregulerend proces. Ouders zijn in staat om hun opvoeding af te stemmen op de behoeften van hun kinderen. Andersom passen de kinderen zich aan de opvoedstijl van hun ouders aan. Het zelfregulerende proces kan echter ook ernstig of langdurig ontregeld worden.
Veel moeders en vaders ervaren stress in hun leven en hun sociale netwerk helpt hen deze stress op te vangen. De Home-Start vrijwilliger is een tijdelijke uitbreiding van het sociale netwerk. Meer sociale steun helpt ouders hun stressniveau te verlagen.
Het gevoel van zelfvertrouwen en welbevinden bij ouders stijgt door positieve bekrachtiging in hun omgeving. Daarmee stijgt ook hun gevoel van opvoedcompetentie. Dit heeft als resultaat dat het opvoedgedrag van ouders positiever en effectiever wordt. Als gevolg hiervan verbetert ook het gedrag van hun kinderen.
Het effectonderzoek naar Home-Start bewijst de geldigheid van dit interventiemodel voor gezinnen met kinderen van 0 tot en met 6 jaar. In de praktijk blijkt dat Home-Start ook als positief en werkzaam wordt ervaren door gezinnen met oudere kinderen.
Vraaggerichte thuisondersteuning
Het Home-Start programma wil voorkomen dat alledaagse opvoedvragen in gezinnen leiden tot langdurige of ernstige problemen. Een vrijwilliger die wekelijks vraaggerichte thuisondersteuning biedt aan een gezin, kan een belangrijke bijdrage leveren aan de stabiliteit van dat gezin. De positie van de vrijwilliger is naast de ouder. De vrijwilliger ondersteunt hem of haar en gaat uit van de vragen en wensen van de ouders. Wat ouders willen, staat centraal. Het programma biedt ondersteuning, geen hulpverlening. De ondersteuning varieert van enkele maanden tot anderhalf jaar. Voor gezinnen is dit gratis. Gemiddeld is een vrijwilliger 105 uur per jaar bij het gezin.
Diverse onderzoeken naar Home-Start laten significante veranderingen zien:
- het ouderlijk welzijn van de deelnemers stijgt;
- deelnemende ouders laten meer positief opvoedgedrag zien;
- deelnemers worden responsiever en sensitiever;
- het gedrag van deelnemende kinderen verandert positief wat betreft opstandig-, affectief- en angstig gedrag;
- ouders met de zwaarste problematiek boeken de meeste vooruitgang;
- voor ouders met lichtere problematiek kan Home-Start tot herstel leiden.
Professioneel georganiseerd
Het vrijwilligerswerk van Home-Start is professioneel georganiseerd. Elke locatie wordt geleid door een betaalde coördinator die zorgt voor opleiding en begeleiding van de vrijwilligers. De meeste gezinnen komen bij Home-Start via wijkverpleegkundigen, huisartsen, algemeen maatschappelijk werkers, begeleiders van de voorschool of de brede school, werkers in kinderdagverblijven of peuterspeelzalen, medewerkers van Bureau Jeugdzorg, een Centrum voor Jeugd en Gezin en andere zorgprofessionals.
Kwaliteit
Voor de bewaking van de kwaliteit van Home-Start bezoekt een onafhankelijke visitatiecommissie de werklocaties. Documenten en het registratiesysteem worden ingekeken en er wordt gesproken met vrijwilligers, coördinatoren en leidinggevenden.
Home-Start heeft een Adviesraad met zeven vertegenwoordigers van uitvoerende organisaties; dit zijn andere dan Humanitas-afdelingen. De Raad geeft Humanitas gevraagd en ongevraagd advies over alle mogelijke aspecten die samenhangen met Home-Start.
Home-Start Worldwide
Home-Start Worldwide is het overkoepelend orgaan voor alle Home-Start organisaties in 22 landen over de hele wereld. De Home-Start Board houdt toezicht op internationale kwaliteitsnormen, bevordert de uitwisseling van best practices, ondersteunt de uitbreiding naar nieuwe landen en organiseert conferenties.
