Bij patiënten met ernstige depressie binnen een week voorspellen of een antidepressivum zal werken? Met de inzet van kunstmatige intelligentie, een hersenscan en klinische informatie van de individuele patiënt, blijkt dit behoorlijk goed te kunnen. Dat is belangrijk nieuws voor patiënten, want vaak duurt het wel zes tot acht weken voordat duidelijk is of een antidepressivum aanslaat. De resultaten van het onderzoek van Amsterdam UMC in samenwerking met Radboudumc zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift American Journal of Psychiatry.
De onderzoekers analyseerden of ze het effect van het antidepressivum sertraline konden voorspellen. In een eerder in de Verenigde Staten uitgevoerde studie werden MRI-scans en klinische data afgenomen bij 229 patiënten met een ernstige depressie vóór en ná een week van behandeling met sertraline of een placebo. De Amsterdamse onderzoekers lieten op deze data een algoritme los. De uitkomst was dat bij een derde van de 229 patiënten te zien was dat het medicijn zou aanslaan en dat het bij twee derde niet zou aanslaan.
Hoogleraar Neuroradiologie Liesbeth Reneman van Amsterdam UMC: “Met deze methode kunnen we dus al twee derde van het aantal foutieve voorschriften van sertraline voorkomen en daarmee betere kwaliteit van zorg bieden voor de patiënt. Want het medicijn geeft ook bijwerkingen.”
Eric Ruhé, psychiater bij het Radboudumc: “Het algoritme gaf bij de eerste meting aan dat veel doorbloeding in de hersenen waar emoties zitten, van voorspellende waarde was of het medicijn zou werken. En bij de tweede meting, een week na de start, was de ernst van de klachten de graadmeter.”
Betere afstemming op de patiënt
Deze nieuwe methode kan in de toekomst helpen om de behandeling met sertraline beter af te stemmen op de individuele patiënt. Het is nu veelal gissen of het medicijn gaat werken. De patiënt krijgt de medicatie en na zes tot acht weken kijkt men of het aanslaat. Als de symptomen niet verminderen, krijgt de patiënt een ander antidepressivum en dit herhaalt zich soms meerdere keren. Deze standaardmethode duurt vaak weken zo niet maanden. Ook bespaart het de maatschappij kosten, want zolang de patiënt last blijft houden van de ernstige depressieve klachten kan hij of zij niet deelnemen aan de samenleving.
Vervolgonderzoek
Bij een op de drie depressieve patiënten is er nog steeds geen verbetering van de klachten na verschillende behandelstappen. Daarom is er dringend behoefte aan een oplossing die een snellere bepaling van de effectiviteit van antidepressiva bij een ernstige depressie mogelijk maakt. De onderzoekers gaan de komende periode het algoritme verbeteren, door extra informatie aan het algoritme toe te voegen.
