Ondernemende Zimbabwanen springen op de trend van de madenkweek. De larve van de zwarte soldatenvlieg is razendsnel gekweekt en biedt een goedkoop en eiwitrijk alternatief voor diervoeder én ruimt meteen ook massa’s organisch afval op.

Drie jaar geleden werkte Benard Munondo (43) nog als leraar op een lokale basisschool, nu verandert hij vliegenlarven in het spreekwoordelijke ‘goud’. Munondo heeft sinds kort zowel een eigen huis als een auto, dingen die hij zich daarvoor niet kon veroorloven.

Alles startte met een advertentie op de sociale media die Munondo’s aandacht trok: “Ontdek de fascinerende wereld van de madenkweek!” kopte de tekst die kandidaten ronselde voor een training over het kweken van maden. “Mis je kans niet om een revolutie in de landbouw mee mogelijk te maken. Kostprijs: 30 dollar”.

Hit in Zimbabwe

Nadat de leraar de training van een week volgde, werd hij ondernemer, al heeft hij zijn baan als leraar nog niet opgezegd. Voorlopig ziet hij het kweken van maden als een bijbaan, ook al krijgt zijn onderneming op een perceel net buiten Zimbabwaanse hoofdstad Harare, ondertussen al hulp van veertien mensen. 

Niet alleen voor deze leraar-ondernemer, maar in heel Zimbabwe is de madenkweek een grote hit aan het worden. En dat is welkom, want volgens vakbondsfederatie ZCTU zijn bijna negen op de tien mensen in dit Zuid-Afrikaanse land werkloos. 

“Voor de madenkweek heb je niet veel land nodig, geen chemicaliën of veel water. Slechts een klein stuk land, vliegen en afval volstaan om van start te gaan met de madenkweek”, verklaart Munondo het succes van deze branche.

Officiële statistieken over madenboeren in Zimbabwe zijn niet aanwezig, maar de Zimbabwaanse Organic and Natural Food Association heeft in de media verklaard dat het aantal madenboeren de laatste tijd toeneemt.

Zwarte soldatenvlieg

De wormpjes – de larven van de zwarte soldatenvlieg – worden gekweekt en geoogst voor verschillende doeleinden: goedkoop en eiwitrijk diervoeder, compostering en afvalbeheer.

De vlieg heeft een levenscyclus in vier fasen: van eitje naar larve en vervolgens van pop naar volwassen vlieg.

De zwarte soldatenvlieg legt haar eitjes – tot 600 stuks per keer – in de buurt van een voedselbron, meestal rottend plantaardig materiaal of mest. Als de larven na enkele dagen uitkomen, voeden ze zich met het afval waarna ze kunnen worden geoogst.

De maden worden op grote schaal gebruikt als kippenvoer. Ook Munondo zelf geeft dit nu te eten aan de achthonderd kippen die hij in zijn achtertuin kweekt. Om één kip groot te brengen kost hem dat nu slechts 3,50 dollar, vergeleken met 6,50 dollar met voer op basis van soja.

Alleen al met de verkoop van maden haalt hij 70 tot 80 dollar per dag binnen, wat volgens hem aan het eind van de maand meer is dan wat hij met zijn baan als leraar verdient.

In Zimbabwe verdiend een leraar gemiddeld ongeveer 200 dollar per maand na aftrek van belastingen. Het kweken van maden is dus een lucratieve aanvulling op zijn magere loon uit zijn baan bij de overheid.

Afvalbeheer

De maden blijken ook een oplossing te bieden voor opgehoopt afval dat in de steden van Zimbabwe soms gedurende lange tijd niet wordt opgehaald. Als de dienstverlening van de gemeentebesturen mank loopt, komen inwoners maden kopen om het niet-opgehaalde afval weg te werken, zegt Munondo.

Ook Jonathan Pamhare (23) uit Harare pikt een graantje mee van de hype. “Ik kweek ze niet zelf, maar ben er wel in geïnteresseerd en daarom ben ik een bedrijf begonnen dat landbouwtrainingen aanbiedt, en eentje daarvan is madenkwekerij”, vertelt Pamhare.

Hij is goed op de hoogte van alle procedures die daarbij komen kijken en weet ondertussen dat het kweken van maden bijzonder winstgevend is. “Je kosten zijn vooral je tijd.”

Maden worden gevoederd met alles wat bedorven is en binnen handbereik. “Dit kost dus bijna niets en bovendien zijn de maden op ongeveer twee weken tijd al volwassen.”

Pamhare verdient goed aan de trainingen. Hij rekent tussen de 30 en 40 dollar per persoon die bij hem in de leer komt. 

Na de kippenboeren lijken nu ook varkensboeren in Zimbabwe de omschakeling te maken naar eiwitrijke maden als voer voor hun dieren.