Herenboeren is een snelgroeiende burgerbeweging die aantoont dat de productie van ons dagelijks voedsel anders, beter en bovenal duurzamer kan. Nederland telt al met meer dan 9000 Herenboeren! Eén Herenboerderij is het eigendom van een coöperatie van 250 huishoudens, die onderling de oogst verdelen. Als coöperatielid van een natuurgedreven Herenboerderij neem je dus de regie over je eigen voedselproductie. De eerste Herenboerderij, Herenboeren Wilhelminapark, startte in 2016 in Boxtel.
Nu, 8 jaar later, zijn er verspreid over het hele land al 21 Herenboerderijen, die volop ‘draaien’ en samen meer dan 9000 monden voeden. Daarnaast zijn er ruim 35 initiatiefgroepen (‘kartrekkersgroepen’) die bezig zijn hun eigen Herenboerderij op te richten.
Een Herenboerderij anno 2024 is een gemengde boerderij van zo’n 20 hectare, die groente, fruit, eieren en – voor wie wil – vlees levert. De grond wordt langdurig gepacht. Elke boerderij heeft 1 tot 3 professionele boeren in (parttime) loondienst. Coöperatieleden worden aangemoedigd mee te werken op de boerderij of deel te nemen aan werkgroepen of het bestuur, maar dat is niet verplicht. Herenboerderijen gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen en werken natuurgedreven (regeneratief). Er wordt gewerkt aan een eigen kwaliteitscontrolesysteem samen met andere regeneratieve boeren. Ook zetten alle boerderijen stappen richting een volledig circulaire bedrijfsvoering.
Drie pijlers; zeven uitgangspunten
Stichting Herenboeren Nederland coördineert als landelijke organisatie het opzetten en de succesvolle exploitatie van alle Herenboerderijen. Elke nieuwe initiatiefgroep sluit een samenwerkingsovereenkomst met de Stichting Herenboeren Nederland die gebaseerd is op 3 pijlers en 7 uitgangspunten van het Herenboerenconcept.
De drie pijlers zijn:
- natuurgedreven,
- sociaal verbonden,
- economisch gedragen.
De zeven uitgangspunten zijn:
- een Herenboerderij is een coöperatie,
- waardering van de minimale arbeid is in de begroting geborgd,
- productie is afgestemd op de voedingsbehoefte van de leden,
- producten worden niet verkocht,
- financiering enkel door inleggeld en contributie,
- natuurgedreven productie,
- een actief onderdeel zijn van een lerend en experimenterend netwerk.
Daarnaast richt Stichting Herenboeren Nederland zich op het verwerven en ontsluiten van kennis voor de verdere ontwikkeling van Herenboerderijen in Nederland. Ook zet zij zich op gemeentelijk, provinciaal en landelijk niveau in voor verbeterde wetgeving en beleid om de transitie naar een natuurgedreven landbouwsysteem te versnellen.
Het team van Stichting Herenboeren Nederland heeft zich sinds 2016 ontwikkeld tot een professionele organisatie van ongeveer 20 medewerkers en een aanvullende expert-pool van nog eens ruim 15 mensen.
