Het Radboudumc, Moeders van Morgen Lareb en Maastricht UMC starten gezamenlijk een platform met doseeradviezen voor zwangere vrouwen en hun ongeboren kinderen. Op dit platform verzamelen en delen ze adviezen over geschikte medicijndoseringen tijdens de zwangerschap, gebaseerd op onderzoek bij zwangere vrouwen. Doseeradviezen tijdens de zwangerschap zijn over het algemeen lastig te geven, omdat wetenschappelijk bewijs vaak ontbreekt. Met behulp van onder meer computermodellen komt hier nu verandering in.

Het platform met medicijndoseringen is bedoeld voor voorschrijvers van medicijnen en zwangere vrouwen en hun ongeboren kinderen. Dit platform is een gezamenlijk initiatief van het Radboudumc, Moeders van Morgen Lareb en Maastricht UMC+. Het eerste geneesmiddel, het antidepressivum ‘sertraline’, staat nu op het platform. De informatie is te vinden op de website van ‘Bijwerkingencentrum Lareb’ in de kennisbank over medicijngebruik rondom zwangerschap. Naar verwachting komen er in de loop van 2024 en volgende jaren verschillende doseeradviezen voor veelgebruikte geneesmiddelen bij.

Bijsluiter

Drie op de vier vrouwen gebruikt geneesmiddelen tijdens de zwangerschap. Maar in de bijsluiter van veel geneesmiddelen staat ‘niet gebruiken tijdens de zwangerschap’. Veelal ontbreekt de kennis over veilige en effectieve medicijnbehandelingen tijdens de zwangerschap, omdat zwangere vrouwen vaak worden uitgesloten van onderzoek naar geneesmiddelen. Maar bekend is dat het lichaam van een zwangere vrouw verandert, waardoor ze mogelijk een andere dosering nodig heeft. Een te hoge dosering geeft kans op bijwerkingen. Een te lage dosering maakt een behandeling misschien minder werkzaam. Bovendien is het niet altijd duidelijk hoeveel van een medicijn bij de baby terechtkomt. En dat is wel belangrijk, omdat een te hoge of juist te lage dosering van een geneesmiddel mogelijk nadelige gevolgen heeft voor de gezondheid van het kind.

Meer kennis

Projectleider Saskia de Wildt: “Vrouwen verschillen biologisch van mannen. Tijdens de zwangerschap verandert het vrouwenlichaam nog meer. Dit kan een reden zijn om de standaarddosering van sommige medicijnen aan te passen. Daarom is het ongelooflijk belangrijk dat we meer kennis krijgen over de juiste doseringen, voor zowel de moeder als het ongeboren kind.”
Saskia de Wildt is kinderarts en hoogleraar Klinische farmacologie aan het Radboudumc en medisch directeur van het Kinderformularium, dat medicijndoseringen voor kinderen ontwikkelt.

Doseringen aangetoond

De adviezen op het platform komen op verschillende manieren tot stand. Door middel van placenta-onderzoek is vast te stellen of, en hoeveel van een medicijn bij een kind terecht komt. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in het Radboudumc aan de hand van placenta’s die onderzoekers na een bevalling met toestemming ontvangen. Bovendien kunnen voorspellende computermodellen of ‘virtuele zwangere vrouwen’ helpen bepalen of het nodig is om doseringen tijdens de zwangerschap aan te passen voor moeder en kind.

Charlotte Koldeweij, arts-onderzoeker van het Radboudumc: “Gecombineerd met bestaande gegevens over de veiligheid en effectiviteit van een middel ontwikkelen de onderzoekers op basis hiervan een doseeradvies. Dit wordt voorgelegd aan een redactieraad. Deze bestaat uit experts uit verschillende klinische specialismen en andere deskundigen, zoals een ethicus en een farmacoloog. Ook nemen zwangere vrouwen en hun partners deel. Bij een positief advies, komt de dosering op het platform terecht.”

Agnes Kant, directeur van Bijwerkingencentrum Lareb: “Moeders van Morgen is onderdeel van Lareb en heeft in de kennisbank op onze website al heel veel informatie staan over de veiligheid van medicijnen rondom de zwangerschap. Het is geweldig dat dat nu, daar waar mogelijk is, aangevuld wordt met doseeradviezen.”

Liesbeth Scheepers, gynaecoloog-perinatoloog aan het MUMC en wetenschappelijk onderzoeker aan de Universiteit van Maastricht: “We hebben tot nu toe doseringen medicijnen gebruikt die niet goed onderbouwd waren. We zien dat er toch echt aanpassingen nodig zijn. Zwangere vrouwen krijgen eindelijk de aandacht die ze verdienen. Dit is echt een belangrijke mijlpaal.”

Meer informatie

De adviezen of een geneesmiddel veilig in de zwangerschap gebruikt kan worden veranderen niet. Meer informatie hierover is te vinden op de website van Moeders van Morgen Lareb: https://www.lareb.nl/mvm-kennis/ . Op dit moment zijn er geen aanwijzingen dat huidige doseringen van veelgebruikte middelen in de zwangerschap onveilig zijn voor moeder of ongeboren kind. Voor sommige geneesmiddelen kan de dosering misschien wel geoptimaliseerd worden om effectiever te zijn, zonder dat de veiligheid van het ongeboren kind verandert. Mogelijk is het zelfs veiliger omdat het de gezondheid van de moeder verbetert.

Internationale informatiebron

De initiatiefnemers hopen dat de lancering van dit platform leidt tot een internationale informatiebron waarin zorgverleners en zwangere vrouwen onderzochte en onderbouwde doseringsadviezen kunnen opzoeken. Er komt ook een speciale website, genaamd ‘Melinda’, met achtergrondinformatie over hoe de dosering is vastgesteld en over het gebruik van computermodellen bij de bepaling van geschikte doseringen.

Printvriendelijk