Het is half vijf ’s middags en de kinderen komen het huis van Adara binnen. Enthousiast als altijd hebben sommigen al een halfuur buiten gewacht, gepraat en gespeeld. De oudsten, Panku (15) en Saksham (15), doen hun eigen programma: een boek met verschillende opdrachten en thema’s die zijn samengesteld voor oudere kinderen. Ik neem eerst de absentielijst met ze door en laat ze zien dat ze wat vaker present mogen zijn. Ja, dat begrijpen ze. Ze mogen maximaal 20% afwezig zijn, alleen dan kunnen ze hun certificaat behalen. Ze geven feedback op de opdrachten en we maken wat aanpassingen. Ze kiezen de hoofdstukken kunst, Engels, logisch denken en ondernemerschap als prioriteit.
Animesh (8) en Vinaayak (10) komen er ook bij zitten. Ze hebben praatjes voor vijf. Toch vraagt Animesh bijna elke les voor we beginnen: “Didi, doen we meditatie?” “Ja, natuurlijk!” zeg ik. We gaan samen rond de lage tafel zitten. Ieder maakt het zich comfortabel met een kussen in de rug. Pinki, onze stagiaire, doet ook mee. “Vandaag doen we een geluidsmeditatie”, zeg ik en pak de handpan. “Zitten jullie goed? Dan mag je nu je ogen sluiten. Driemaal halen we adem en zeggen we Ooooom.” De ruimte vult zich met een gezamenlijk ooooom. Animesh en Vinaayak giechelen nog wat. Vanuit de andere kamer hoor ik Karan de jongste kinderen begeleiden met ademhalingsoefeningen. “Focus je op je ademhaling… De geluiden om je heen… En focus je nu op de tonen van de handpan.” Ik tik op het instrument – elke keer een andere toon. De kinderen concentreren zich op het geluid. Ze zijn stil. Aan het einde ademen we nog een paar keer bewust in en uit. Dan mag iedereen zijn ogen weer openen. Wat een rust.
Ik pak het witbord. Vandaag hebben we het over comfort zone. Iedereen doet graag mee met het gesprek. Wat betekent het als je buiten je comfort zone gaat? We komen met voorbeelden: nieuwe vrienden, nieuwe plekken, een nieuw spel verzinnen, een nieuwe school, nieuw eten proberen, reizen naar Kashmir… En wat zijn de voordelen als je buiten je comfort zone gaat? “Nieuwe ervaringen”, “groei”, “zelfvertrouwen”, “exciting!” Dan begint iedereen aan zijn eigen oefeningen. Pinki maakt posters die we gaan ophangen in de buurt. De posters gaan over tips voor een schonere leefomgeving. Bijvoorbeeld dat je je plastic tas kunt hergebruiken, of je afval thuis in de prullenbak kunt deponeren in plaats van naast de straat. Ze schrijft alles in het prachtige Hindi, zodat iedereen het lezen kan. Behalve ik dan.
Er zijn meer scholen in India die (naast het gewone curriculum) alternatieve educatie bieden. Zo is er in West-Bengal de Tree School die kinderen in de buitenlucht lesgeeft onder bomen. Inmiddels hebben ze zo’n 150 kinderen. De school richt zich op praktisch leren, natuur, cultuur en ondernemerschap. Kinderen krijgen ook maaltijden. “Veel kinderen zijn van zichzelf erg creatief en goed met tekenen en klei. We willen dat ze hun talenten onderzoeken met lokale materialen,” zegt oprichter Angshuman.
In feite is deze school een aanpassing van de oorspronkelijke Indiase educatie voordat de Engelsen kwamen. Dit pre-koloniale systeem heet Gurukula, waarbij ze (veelal jongens) wonen en leren onder een Guru – mentor of meester. In de Gurukuls werd vaak lesgegeven over religie en levensleer, met strakkere leefregels. De formele Gurukula bestaat nog maar is niet zo populair meer. Het westerse educatiesysteem heeft de overhand. Maar er zijn ook een groeiend aantal organisaties, zoals Tree School, die het beste van alle werelden in hun school weten te gieten. Dit lijkt goed bij de cultuur en het klimaat te passen. Het geeft de kinderen zelfvertrouwen en een zelfbeeld en dat niet alleen afhangt van schoolresultaten.
“We leren over gedichten, verhalen, geschiedenis en geven concrete voorbeelden van de natuur. Als we ze bijvoorbeeld lesgeven over bloemen, gebruiken we de lokale bloemen. Dit maakt het begrijpelijk en het helpt ze hun omgeving te waarderen”, zegt Angshuman. “Middels dit initiatief en de kinderen hopen we de welvaart van het dorp te verbeteren. We zaaien zaden voor ondernemerschap in de kinderen, die de gemeenschap zal bereiken en hun leefomstandigheden zal verbeteren.” Het kost Rs 3600 per jaar om een kind te voorzien van lessen. Dit is 38 euro. Wat al niet mogelijk is, onder de mangoboom.
