Twee ingrediënten die vaak voorkomen in kauwgom kunnen tilapia beter bestand maken tegen lagere temperaturen. Daardoor kan de groei van de kweekvis tijdens koude seizoenen verbeteren, hebben onderzoekers ontdekt.
De kweek van tilapia is een groeiende sector en een belangrijke bron van inkomsten voor viskwekers in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Maar de gevoeligheid van de vis voor kou blijft een probleem.
De nijltilapia (Oreochromis niloticus) komt oorspronkelijk uit Afrika en is een tropische vis die het best gedijt in water tussen 26 en 30 graden Celsius. Een daling van de temperatuur kan hun groei remmen en leidt zo tot kleinere vissen, en dus lagere winsten voor kwekers in koudere maanden.
Maar onderzoekers uit Egypte en de Filipijnen hebben ontdekt dat lecithine en Arabische gom toevoegen van aan het dieet van de vissen helpt om hun metabolisme, enzymengehalte en mineralen te reguleren in een koudere omgeving.
Eiwitbron
“De bevindingen bieden een praktische oplossing voor viskwekers, met name in koudere gebieden,” zegt Janice Ragaza van de Ateneo-universiteit in de Filipijnen, co-auteur van het onderzoek. “Het kan de productiviteit opkrikken en de verliezen tijdens de koudere maanden verminderen.”
Lecithine is een vet dat in een aantal voedingsmiddelen zit, waaronder eigeel en sojabonen, terwijl Arabische gom afkomstig is van het sap van de acaciaboom.
Vissen die gevoerd werden met een dieet dat per kilogram 4 gram Arabische gom en 10 gram lecithine bevatte, gingen er “significant op vooruit qua groei, overlevingskansen en antioxidantreacties”.
Tilapia wordt steeds populairder bij consumenten als een betaalbare eiwitbron. Voor viskwekers is de soort kostenefficiënt en wintervast: over het algemeen kan de vis overleven in overbevolkt water van slechte kwaliteit.
De Voedsel- en Landbouworganisatie meldt dat er in 2022 5,3 miljoen ton tilapia werd gekweekt, waarmee het een van de meest gekweekte waterdieren is. De grootste producenten ter wereld zijn China, Indonesië, Brazilië, Egypte, Thailand en de Filipijnen.
Grondig onderzoek
Hoewel eerdere studies hebben aangetoond dat lecithine en Arabische gom voordelen hebben voor vissen, is de nieuwe studie, gepubliceerd in Aquaculture Reports, de eerste die ze gebruikt als voedingsstrategie voor tilapia in koude omgevingen.
“Het was een grondig onderzoek”, verklaart Wendy Sealey, experte bij het Amerikaanse ministerie van Landbouw en voorzitter van de World Aquaculture Society, die zelf niet betrokken was bij het onderzoek.
De twee ingrediënten leken samen een effect te hebben op een specifiek gen in de tilapia dat verantwoordelijk is voor de vloeibaarheid van celmembranen, aldus de onderzoekers.
“De vissen die het dieet met Arabische gom en lecithine kregen, hadden een verhoogde expressie van dit gen, wat hen waarschijnlijk hielp om zich beter aan te passen aan de koude door de wijze waarop hun celmembranen reageren op temperatuurschommelingen te veranderen”, legt Ragaza uit.
Niet in Alaska
Volgens Sealey zijn deze voordelen wel enkel van toepassing op boerderijen in subtropische gebieden die te maken hebben met relatief kleine temperatuurschommelingen. In Brazilië bijvoorbeeld bevinden de meeste tilapiakwekerijen zich in de zuidelijke staten, waar de temperaturen in bepaalde maanden van het jaar kouder kunnen zijn.
“Het is nu ook weer niet de bedoeling om tilapia te kweken in Alaska”, zegt Sealey. “Het gaat erom dat de visteelt kan groeien in meer marginale gebieden, eerder dan dat ze zou kunnen uitbreiden naar ijskoude klimaten.”
Ze gelooft ook dat de bevindingen nuttig kunnen zijn als de wereld intensere klimaatveranderingen doormaakt, maar denkt wel dat verder onderzoek nodig is, zoals het langer observeren van de tilapia en onderzoek op celniveau.
—
Dit artikel is eerder verschenen bij SciDev