Een Mexicaans team bouwt een nieuw reservaat waar de iconische monarchvlinder kan overwinteren nu zijn historische plek te warm dreigt te worden. “We helpen de vlinder een handje bij zijn migratie.”
De trektocht die de monarchvlinder tijdens zijn leven onderneemt is terecht een wonder van de natuur te noemen. Elke herfst wordt in Noord-Amerika en het zuiden van Canada een nieuwe generatie monarchvlinders geboren, waarna honderden miljoenen jonge vlinders migreren naar de bergen van Centraal-Mexico, bijna vijfduizend kilometer verderop.
Daar overwinteren ze dan op grote hoogte in bossen waar de spar Abies religiosa dominant is. Zonder deze sparren zouden de trekvlinders hun afmattende tocht niet kunnen overleven. Maar door de opwarming van de aarde krijgen deze bossen het steeds moeilijker en gaan het steeds vaker hogerop zoeken. Naar verwachting zullen de sparren tegen 2090 niet meer op de flanken van de bergen te zien zijn.
Daarom denken wetenschappers dat het nodig is om nieuwe bossen te creëren, buiten het huidige geografische verspreidingsgebied. Ze denken daarbij onder meer aan bergen verderop naar het oosten.
“We denken dat het haalbaar is om nieuwe bossen met de soort Abies religiosa aan te planten op de nabijgelegen vulkaan Nevado de Toluca”, zegt Cuauhtémoc Sáenz-Romero van de universiteit Michoacana de San Nicolás de Hidalgo in Mexico.
Migratie met hulp
“We noemen dit geassisteerde migratie”, gaat Sáenz-Romero verder. “We oogsten zaailingen die zijn gekweekt uit zaden van de bestaande populaties van de heilige zilverspar. Die planten we vervolgens op nieuwe locaties waarvan wordt voorspeld dat het klimaat er tegen 2060 vergelijkbaar zal zijn met dat op de plek waar monarchvlinders vandaag gaan overwinteren.”
Sáenz-Romero en zijn collega’s verzamelden zaden van Abies religiosa of heilige spar in het Monarch Butterfly Biosphere Reserve (MBBR) in Mexico. Ze kweekten zaailingen en transporteerden die naar vier locaties op de noordoostelijke helling van de Nevado de Toluca.
De onderzoekers kozen voor deze locatie omdat de berg beschermd natuurgebied is, vlak bij het bestaande vlinderreservaat ligt en een top heeft die meer dan duizend meter hoger reikt dan de hoogste piek in het MBBR-reservaat.
Boomgrens
Om te checken op welke hoogte de heilige spar kan overleven, hebben ze in totaal 960 stekjes op vier hoogtes geplant tussen 3400 meter en de boomgrens van de Nevado de Toluca, op vierduizend meter. Ze wilden achterhalen wat de uiterste hoogte is waarop de heilige spar kan overleven in het huidige klimaat.
Om de twee maanden, tussen september 2021 en december 2023, maten het team van Sáenz-Romero en enkele lokale boswachters van het Matlatzincas-indianenvolk de prestaties van elke zaailing. De resultaten toonden aan dat de prestaties wat betreft overleving en groei afnamen als de zaailingen werden uitgezet op locaties die kouder en hoger waren dan het oorspronkelijke vlinderreservaat. Op 4000 meter was de groei ongeveer nihil en vertoonden de stekjes vorstschade.
De zaailingen tussen 3600 en 3800 overleefden, maar met minder biomassa. De overleving en groei op 3400 meter bleek “zeer acceptabel”.
“Deze zaailingen kunnen uitgroeien tot overwinteringsplaatsen voor de monarchvlinder in warmere klimaten”, concludeert Sáenz-Romero.
“Monarchvlinders hebben het afgelopen jaar nieuwe kolonies gevestigd op koudere plekken in de Nevado de Toluca, wat suggereert dat ze al op zoek zijn naar nieuwe plekken om te overwinteren, omdat hun historische plekken nu te warm zijn. Zodra onze zaailingen volgroeid zijn, zullen ze hopelijk ook onze aangeplante bossen ontdekken.”
“We benadrukken dat het creëren van nieuwe gebieden voor monarchvlinders de inspanningen om hun huidige leefgebied in het monarchvlinderreservaat te behouden niet uitsluit. Beide benaderingen moeten elkaar aanvullen, en genieten dezelfde prioriteit.”
