Het Jeroen Bosch ziekenhuis (JBZ) in Den Bosch is een proef gestart met het plassen in een speciale plaszak in plaats van in de toiletpot. Dit vragen ze aan patiënten die een CT-scan met contrastmiddel ondergaan. Waarom?
Omdat contrastvloeistof via urine in het riool terecht komt en uiteindelijk belandt in grondwater, rivieren en meren. Waterzuiveringsinstallaties kunnen deze stoffen er niet uit filteren. En in Noord-Brabant wordt drinkwater uit grondwater gehaald. “Zo zorgen we samen voor een schoner milieu en schoon drinkwater”, zeggen ze in Den Bosch.
Patiënten krijgen contrastmiddel toegediend om organen en bloedvaten beter zichtbaar te maken. “Deze vloeistof met jodium verlaat het lichaam binnen 24 uur via de urine,” legt Bart Ketelaars, coördinerend laborant CT, uit. “Het probleem is dat deze stoffen via het riool in het milieu terechtkomen, en waterzuiveringsinstallaties kunnen ze er niet uit filteren.” Jaarlijks belandt hierdoor naar schatting 30 ton contrastmiddel in het Nederlandse oppervlaktewater, zoals rivieren, meren en kanalen, en uiteindelijk in het grondwater.
Beter voorkomen dan genezen
Dit leidt niet alleen tot ophoping van contrastmiddelen in het milieu, maar ook tot kleine hoeveelheden contrastvloeistof in ons drinkwater. In Noord-Brabant wordt drinkwater uit grondwater gehaald. Hoewel nog niet exact bekend is welke effecten contrastmiddelen in het water hebben, is wél duidelijk dat ze in combinatie met andere stoffen schadelijk kunnen zijn voor mens en milieu. Het is daarom belangrijk te voorkomen dat deze stoffen in het milieu en drinkwater terechtkomen, is de opvatting in het JBZ.
Plaszakken
Een eenvoudige oplossing zijn plaszakken. “We vragen patiënten om na het onderzoek de eerste vier keer in een speciale plaszak te plassen in plaats van in de toiletpot,” vertelt Vivian Dijkmeijer, laborant beeldvormende technieken en lid van het Green Team in het Bossche ziekenhuis. “De plaszak bevat korrels die urine omzetten in een gel, waardoor het geen kliederboel wordt. Na gebruik kan de zak gewoon bij het restafval. Met de plaszakken pakken we het probleem bij de bron aan. Wat er niet in gaat, hoeft er ook niet uit.”
Proef
De proef in het JBZ duurt ongeveer een half jaar en wordt georganiseerd door de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen vanuit een landelijke subsidie door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Patiënten worden gevraagd om een korte online vragenlijst in te vullen over hun ervaring met de plaszakken. Als het goed gaat, bekijkt het JBZ of de plaszakken permanent kunnen worden ingezet.