Nieuws dat naast de harde realiteit ook oplossingen aanbiedt, zet mensen sneller aan tot actie. Enkel doomberichten doen dat veel minder, stelt een Amerikaanse studie.
‘Solutions journalism’ of ‘oplossingsjournalistiek’: het is verslaggeving die niet alleen een (maatschappelijk) probleem uitlegt, maar ook de nadruk legt op manieren om er positief mee om te gaan en mee aan een oplossing te werken. Een verhaal over de klimaatverandering kan dan naast de harde cijfers, bijvoorbeeld ook aandacht geven aan de impact van elektrisch rijden of klimaatactie als een manier om politici bij de les te houden.
Je eigen rol zien
De bedoeling van dit soort journalistiek is om het publiek te informeren maar daarnaast het nieuws ook nuttig te maken. “Belangrijk daarbij is dat de verhalen de lezers of kijkers ook in staat stellen om hun eigen rol in de oplossing te zien”, zegt Emmanuel Maduneme van de School of Journalism and Communication aan de Universiteit van Oregon (UO).
Als journalist en onderzoeker op vlak van journalistiek en mediapsychologie zegt Maduneme dat hij heeft gezien hoe negativiteit als basis voor nieuwswaarde ertoe heeft geleid dat mensen uiteindelijk afhaken.
“Ons nieuwssysteem geeft mensen het gevoel dat ze zelf niets kunnen doen buiten reageren in het stemhokje”, zegt Maduneme. “Oplossingsjournalistiek kan wel manieren geven waarop je kunt participeren.”
Veel wereldproblemen, en klimaatverandering in het bijzonder, leiden tot nieuwsberichten die zich richten op de ernst van de feiten, eerder dan op vooruitgang, stelt Maduneme. Oplossingen aanreiken geeft dan een vollediger beeld en inspireert tot hoop en actie, zegt hij.
“Denk bijvoorbeeld aan de The Washington Post die met een rubriek ‘Climate Solutions’ in toenemende mate gebruik maakt van die kracht.”
Effectiever
Samen met Alex Segrè Cohen, assistent-hoogleraar Wetenschapscommunicatie aan de School of Journalism and Communication, deed hij onderzoek naar de effectiviteit van oplossingsgerichte berichtgeving. De resultaten werden gepubliceerd in het tijdschrift Environment and Behavior.
Ze lieten meer dan vierhonderd Amerikaanse volwassenen een kort nieuwsartikel lezen over hoe overstromingen, aangewakkerd door klimaatverandering, een gemeenschap in Connecticut treffen. De helft van de deelnemers las een versie van het artikel waarin meteen ook het succes van een nieuw controlesysteem voor overstromingen werd belicht.
Vervolgens beantwoordden alle proeflezers vragen over hun gevoelens, over hun vertrouwen in collectieve inspanningen om met klimaatverandering om te gaan en of ze van plan waren om zelf gedrag te veranderen of bijvoorbeeld te doneren aan een milieuorganisatie.
Daaruit bleek dat lezers van het oplossingsgerichte verhaal zich beter voelden dan wie de traditionele nieuwsversie las. Die positieve emoties gaven hen ook een groter gevoel van collectieve effectiviteit, waardoor meer deelnemers bereid waren om actie te ondernemen.
Cliffhanger
“Door de nadruk te leggen op oplossingen voelen mensen zich positiever en meer gesterkt”, zegt Segrè Cohen. “Dat is de kracht van de call to action.
“Veel doom-en-gloom-verhalen eindigen bijna op een cliffhanger”, gaat ze verder. “En geef toe, een boek of film die eindigt op een cliffhanger, maakt maar weinig mensen blij. Door de oplossing te geven, heb je het gevoel dat je er iets mee kunt.”
De onderzoekers benadrukken nog dat niet elk verhaal gericht hoeft te zijn op oplossingen, en dat oplossingsgerichte journalistiek ook niet synoniem staat voor positief nieuws. Het is ook niet de bedoeling om van alles een feel good-verhaal te maken. Volgens Maduneme is daar zeker plaats voor, maar hanteert solutions journalism eerder de benadering van ‘het glas is half leeg’ door eerlijk verslag te doen over de ernst van de zaak maar tegelijk ook de oplossing te belichten.
Oplossingsgerichte journalistiek ziet hij vooral als een communicatief instrument om accurate, veelomvattende en hoopvolle verhalen te vertellen over dringende problemen zoals klimaatverandering.
“De grootste bevinding van dit onderzoek is dat emoties krachtig zijn”, zegt Maduneme. “Mensen voelen emoties als ze met het nieuws bezig zijn, dus waarom zouden we ze niet ten goede aanwenden?”
