Uit de sloop van twee viaducten in de A9 recyclet afvalverwerker Renewi 40.000 ton betonpuin, dat weer hoogwaardig kan worden ingezet als volwaardige grondstof voor beton in bouwprojecten van Rijkswaterstaat. Daarnaast levert Renewi 130.000 ton gerecycled menggranulaten afkomstig van mengpuin. Het menggranulaat kan worden gebruikt voor de fundering van nieuwe wegen.
Het is slechts een klein onderdeel van een megaproject: de verbreding en verdieping van de A9 tussen de knooppunten Badhoevedorp en Holendrecht als onderdeel van de weguitbreiding Schiphol-Amsterdam-Almere. Maar wel tekenend voor de gehele aanpak die gericht is op een circulaire toekomst voor de Nederlandse infrastructuur.
In opdracht van Rijkswaterstaat verbreedt en verdiept een consortium van bedrijven de A9 tussen de knooppunten Badhoevedorp en Holendrecht als onderdeel van de weguitbreiding Schiphol-Amsterdam-Almere. Dit deel van de snelweg wordt verbreed naar vier rijstroken per rijrichting met een wisselbaan. Door de extra rijstroken verbetert de doorstroming en daarmee de bereikbaarheid van de noordelijke Randstad. Ook wordt de leefbaarheid in de omgeving vergroot. Bij Amstelveen legt Rijkswaterstaat de A9 over een lengte van 1,3 kilometer verdiept aan, met drie overkappingen. Op andere plaatsen langs de weg komt in totaal veertien kilometer aan geluidsschermen. Als extra moeilijkheidsfactor geldt dat het gehele traject moet worden uitgevoerd terwijl het snelverkeer op de A9 dag-en-nacht doorraast. Het traject is het vijfde en tevens laatste deel van de weguitbreiding Schiphol-Amsterdam-Almere.
Rijkswaterstaat heeft het project gegund aan het consortium VEENIX, bestaande uit de Australische investeringsbank Macquarie, de Duitse technologie-gigant Siemens, het Spaanse bouwbedrijf FCC en het Rotterdamse projectmanagementbureau Count & Cooper. Met een prijskaartje van meer dan €700 miljoen is de uitbreiding van de A9 een van Nederlands grootste infrastructuurprojecten voor de komende jaren. Het traject tussen Schiphol-Amsterdam-Almere is volgens Rijkswaterstaat een van de drukste verbindingen van ons land. Het werk moet in 2027 klaar zijn. De werkzaamheden zijn al in 2020 gestart.
Voorbeeldproject
Het A9-project wordt beschouwd als een concreet voorbeeld van hoe circulaire principes kunnen worden toegepast in grootschalige infrastructuurprojecten. Het biedt niet alleen een duurzamere oplossing voor betonafval, maar onderstreept ook hoe innovatieve processen en gedeelde verantwoordelijkheid de transitie naar een circulaire economie kunnen versnellen. Hiermee vormt de A9 een belangrijke mijlpaal en inspiratiebron voor toekomstige projecten in Nederland en zet het zich neer als koploper in de verduurzaming van de infrastructuursector.
Volgens het CBS is de bouwsector verantwoordelijk voor zo’n 25% van al het afval in Nederland, waarvan het overgrote deel betonafval betreft. Daarom is het sluiten van de betonketen van cruciaal belang.
De bouwsector staat voor een grote uitdaging door de afnemende beschikbaarheid van natuurlijke grondstoffen. Tegen 2030 wordt een daling van 24% in zandwinning en 44% in grindwinning voorspeld om onder andere bodemerosie te voorkomen. Omdat beton voornamelijk uit zand en grind bestaat, versterkt dit tekort de urgentie van het gebruik van gerecycled beton. Tegelijkertijd neemt de hoeveelheid beschikbaar betonpuin fors toe door de sloop van naoorlogse gebouwen en de groeiende vraag naar slimme betonpuinscheiding. In 2030 wordt 15 miljoen ton betonpuin verwacht voor nieuw beton. Volgens het Betonakkoord, een landelijk initiatief voor verduurzaming van de betonketen, moeten alle betonreststromen tegen 2030 volledig circulair worden toegepast. De nieuwe richtlijnen beperken bovendien het gebruik van gerecycled beton in wegfunderingen tot maximaal 5% in 2030. Dit stimuleert de herbestemming van betonpuin naar hoogwaardige toepassingen, zoals de productie van nieuw beton.
Nu wordt slechts een klein deel van het betonpuin hergebruikt in nieuw beton. De technische complexiteit van het sloop- en recyclingproces vraagt om een andere ketenbenadering. Beton bestaat uit een mix van cement, water, grind en zand. Om beton te recyclen is het noodzakelijk om componenten van elkaar te scheiden.
Geavanceerd recyclingproces
Renewi ontwikkelde een geavanceerd recyclingproces dat gecertificeerd betongranulaat en betonzand oplevert. Deze materialen voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen en maken meer circulaire betonoplossingen mogelijk. Dankzij deze technologie kan betonpuin worden hergebruikt in nieuw beton, in plaats van in laagwaardigere toepassingen, zoals funderingsmateriaal. Dit vermindert het gebruik van primaire grondstoffen zoals grind, zand en cement aanzienlijk, wat bijdraagt aan het realiseren van hoogwaardigere en duurzamere bouwoplossingen.
Samenwerking in de keten
Jan-Pedro Vis, directeur Material Management & Outbound Sales bij Renewi: “Beton is één van de meest gebruikte bouwmaterialen ter wereld en verantwoordelijk voor veel CO₂-uitstoot. Het meer circulair maken van beton is dus essentieel, en dat kan alleen door samenwerking in de keten. Lek Sloopwerken sloopt de viaducten, waarna Renewi het betonpuin verwerkt tot hoogwaardige circulaire grondstoffen voor Rijkswaterstaat-bouwprojecten. De A9-samenwerking is een krachtig voorbeeld en markeert een belangrijke stap in de circulaire economie. Maar er is nog een lange weg te gaan.”
