De Leuvense Materialenbank biedt sinds 2021 tweedehands bouwmaterialen aan en redt zo heel wat materialen van de afvalberg. Het initiatief is een groot succes, want het voorbije jaar recupereerde het maar liefst 250 ton bouwmaterialen. In 2023 was dat nog 192 ton. 240 ton werd opnieuw verkocht. Vooral constructiehout, plaatmateriaal en buitenhout zijn populair. Ook de komende jaren wil de Materialenbank verder groeien. Hiervoor is ze op zoek naar een grotere locatie en een groot renovatieproject.
Bouwafval is goed voor maar liefst een derde van het totale volume aan afval in Vlaanderen. De bouwsector zelf is verantwoordelijk voor 40% van de CO2-uitstoot in Europa. “In Leuven willen we die cijfers sterk inperken. Daarom openden we in 2021 de Materialenbank. Het is een fysieke locatie en online catalogus waar je voornamelijk verschillende soorten gerecupereerd hout en steen vindt die we een tweede leven geven. Veel van deze materialen zijn nog in goede staat. Het is echt zonde om die bij het afval te gooien”, vertellen schepen van afvalbeleid Thomas Van Oppens en August Smessaert van Atelier Circuler dat de Materialenbank runt op vraag van de stad. “De Materialenbank is een belangrijke schakel om van Leuven een circulaire stad te maken, waar we spaarzaam omspringen met kostbare grondstoffen en materialen maximaal hergebruiken.”
Een daverend succes
“De Materialenbank is een succesverhaal. Het eerste jaar gaven we 20 ton bouwmaterialen een tweede leven. Vier jaar later is dat maar liefst 240 ton. Met die cijfers zijn we dan ook heel erg blij. De Materialenbank maakt echt een verschil”, aldus schepen Van Oppens.
De Materialenbank verkocht vorig jaar vooral constructiehout zoals draagbalken (72,5 ton), plaatmateriaal zoals betonplex, vezel- en OSB-platen (43,4 ton), gevelhout (25 ton), terrasplanken (24,4 ton) en stoepklinkers (12 ton).
“We blijven groeien, zowel wat de hoeveelheid verwerkte materialen betreft als in aantal mensen en organisaties die we bereiken. Die groei is mogelijk dankzij onze goede samenwerking met grote afbraakbedrijven in de regio. We hebben de voorbije jaren een stevige basis gelegd voor circulair bouwen in Leuven. We hopen onze activiteiten rond circulair bouwen de komende jaren verder op te schalen op een nieuwe en grotere locatie, samen met onze partners van Wonen & Werken”, aldus August Smessaert.
Meer dan een verkooppunt
De Materialenbank is niet alleen een opslag- en verkoopruimte, maar maakt ook deel uit van Atelier Circuler vzw. Circulair omgaan met materiaal zit zelfs in de naam. De organisatie voert projecten uit met bijna uitsluitend gerecupereerd bouwmateriaal. Dit gaat van kleiner maatwerk zoals binnenschrijnwerk, keukens en tafels tot grote renovatieprojecten voor bedrijven, scholen en verenigingen. Zo werkte Atelier Circuler afgelopen jaar aan circulaire renovaties op onder meer campus Gasthuisberg en voor armoedeorganisatie ‘t Lampeke.
Daarnaast kan iedereen in het atelier terecht die wilt (leren) werken met professionele hout- en metaalbewerkingsmachines en experimenteren met gerecupereerd materiaal. Het voorbije jaar telde het atelier meer dan 120 leden.
In- en uitstroom van materialen
De materialen in de Materialenbank komen onder meer uit ‘urban mining’ projecten. Bij zulke projecten worden bruikbare materialen gerecupereerd uit gebouwen die gesloopt of gerenoveerd worden. Voor kleinschalige ‘urban mining’ projecten werkt Atelier Circuler samen met de circulaire ploeg van Wonen & Werken. Zij demonteren op werven materialen die geschikt zijn voor hergebruik.
“Bij grote sloop- en renovatiewerken werken we nauw samen met de sloopaannemer. Samen identificeren we zoveel mogelijk materialen voor recuperatie. Zo zetten we het sloop- en stortproces om in een model van demontage en hergebruik”, vertelt Smessaert. De Materialenbank werkt samen met grote organisaties in en rond Leuven, zoals KU Leuven, imec en de stad, om zoveel mogelijk materialen te recupereren en te hergebruiken. De grootste ‘urban mining’ projecten in 2024 vonden plaats bij imec en op de Kop van Kessel-Lo.
Toekomst
De Materialenbank wil blijven groeien en op termijn jaarlijks meer dan 1.000 ton bouwmateriaal recupereren. Om die ambities waar te maken is de Materialenbank op zoek naar een grotere locatie, maar ook naar een bedrijf of organisatie die gerecupeerde bouwmaterialen wil gebruiken voor de inrichting of renovatie van bestaande en nieuwe ruimtes. Gebouweigenaars die een uitgebreide renovatie plannen en willen inzetten op het circulair gebruik van bouwmaterialen, kunnen contact opnemen met de Materialenbank.
