Live lessen volgen, online of via een vooraf opgenomen filmpje: voor de studieresultaten maakt het niet uit, zegt Nederlands onderzoek. Tenminste: als studenten zelf kunnen kiezen wat hen het beste ligt.
Sinds corona leeft bij nagenoeg alle universiteiten en hogescholen de vraag of ze naast de fysieke lessen ook online onderwijs moeten aanbieden. Ze hebben inmiddels voldoende ervaring met beide vormen om de voor- en nadelen te kennen. Eén aspect was echter nog niet onderzocht: of de onderwijsvorm invloed heeft op de studieresultaten.
Actief betrokken
Een Nederlands onderzoeksteam nam daarom het vak Organisation and Environment van de bacheloropleiding Bedrijfskunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen onder de loep.
Studenten hadden de vrije keuze: het college in een aula op de universiteit volgen, via livestream en/of de opgenomen les herbekijken. De manier waarop de les werd gevolgd bleek geen invloed te hebben op de kwaliteit van het onderwijs en de studieresultaten. Alle studenten behaalden vergelijkbare resultaten op het examen.
“De keuze hebben blijkt wel een belangrijke factor”, zegt Koen van den Oever van Tilburg University. Volgens hem maakt het studeren ook toegankelijker, bijvoorbeeld voor studenten met een fysieke beperking.
Wat volgens de onderzoekers eveneens bijdroeg aan de goede studieresultaten was het feit dat de docenten de online studenten actief bij het college betrokken door gebruik te maken van middelen zoals een chatbox en een online quiz.
Flexibel onderwijs
Stephanie Koornneef van de Radboud Universiteit zegt dat er wel best veel goede redenen zijn om de campus toch actief te blijven bezoeken. “De universiteit is bij uitstek een plek voor ontmoeting en interactie – een omgeving waar kennis zich ontwikkelt en verspreidt en vriendschappen zich vormen. Studeren omvat meer dan alleen het bijwonen van hoorcolleges.”
Maar ze erkent ook dat andere onderwijsvormen voor sommigen enorme voordelen hebben. “Sociale cohesie kan toenemen door aanwezig te zijn in de aula, maar lang niet alle studenten kunnen of willen fysiek aanwezig zijn.”
De onderzoekers adviseren universiteiten daarom om te investeren in flexibel onderwijs.
“De universiteit en de maatschappij stellen steeds hogere eisen aan pas afgestudeerden. Een diploma alleen is vaak niet meer voldoende. Idealiter hebben studenten tijdens hun studie al relevante werkervaring opgedaan via stages, een periode in het buitenland doorgebracht of enige mate van ondernemerschap ontwikkeld”, zegt Koornneef.
“Onderwijs en beleid moeten daarom goed nadenken over hoe we het onderwijs zo kunnen inrichten dat studenten daadwerkelijk de ruimte krijgen om aan deze verwachtingen te voldoen. Flexibel onderwijs kan hierin een belangrijke rol spelen. Denk bijvoorbeeld aan het aanbieden van livestreams of hybride colleges, wat niet alleen studenten ten goede kan komen, maar ook praktische voordelen biedt voor universiteiten, zoals het efficiënter omgaan met tekorten aan onderwijsruimtes.”
De onderzoekers vinden het geen goed idee om na de Covid-19-pandemie innovatieve onderwijsvormen weer los te laten. “Juist daar liggen kansen om het onderwijs toekomstbestendiger en inclusiever te maken”, zeggen ze.
