In Europa zijn vorig jaar 542 dammen en andere barrières uit rivieren verwijderd, een nieuw record. Bijna drieduizend kilometer aan rivieren kan weer vrij stromen en dat is goed nieuws voor de biodiversiteit.
Voor het eerst zijn in één jaar meer dan vijfhonderd barrières zijn verwijderd, een stijging van 11 procent ten opzichte van het vorige jaar, blijkt uit het rapport Dam Removal Europe 2024. De afbraak van dammen gebeurde in totaal 23 Europese landen, waaronder België en Nederland. Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Tsjechië en Turkije deden dit voor het eerst.
“Dit recordjaar toont dat steeds meer landen en gemeenschappen de waarde inzien van vrij stromende rivieren”, reageert Jelle de Jong van het Wereld Natuur Fonds (WWF). “Gezonde rivieren zijn essentieel voor biodiversiteit en klimaatadaptatie. Europa heeft de meest gefragmenteerde rivieren ter wereld – het is cruciaal dat we doorgaan met de verwijdering van verouderde dammen.”
Europese natuurherstelwet
Europa telt naar schatting meer dan 1,2 miljoen barrières in rivieren – van dammen tot stuwen en duikers. Veel daarvan zijn verouderd en blokkeren de natuurlijke stroom van water, sedimenten en vissen. Dit heeft geleid tot een dramatische achteruitgang van de biodiversiteit: sinds 1970 is de populatie van zoetwatertrekvissen bijvoorbeeld met 75 procent afgenomen.
In het kader van de Europese natuurherstelwet uit 2024 zal tegen 2030 minstens 25.000 kilometer aan rivieren weer vrij stromend worden gemaakt. De verwijdering van dammen speelt daarbij een sleutelrol.
Vissen, vogels en otters
Een voorbeeld van zo’n succesvol herstelproject is de Giovenco-rivier in de Italiaanse Apennijnen. Over een afstand van 11 kilometer werden daar vijf barrières verwijderd. Voor het eerst in tientallen jaren kan het water er weer natuurlijk stromen.
De rivier heeft zich hersteld tot een evenwichtige biotoop voor trekvissen, maar er werd ook een heropleving opgetekend van insecten, vogels en andere dieren zoals de otter. De herstelde rivier zal ook beter bestand zijn om overstromingen te voorkomen en erosie tegen te gaan, geven experts nog mee.
