De restauratie van het Antwerpse stadhuis won vandaag de prestigieuze European Heritage Award/Europa Nostra Award 2025. Die onderscheiding erkent uitzonderlijke prestaties op het vlak van cultureel erfgoed. Het stadhuis maakt ook nog kans op de publieksprijs.
Het stadhuis wint dit jaar de award in de categorie ‘behoud en herbestemming’. Het renaissancegebouw uit 1565, dat op de UNESCO-werelderfgoedlijst staat, onderging van 2018 tot 2022 een grondige restauratie. De stad voerde die uit in samenwerking met architectenbureau HUB en Origin Architecture & Engineering, en ze werd medegefinancierd door het Vlaams agentschap Onroerend Erfgoed.
Het project paste een praktische en historisch onderbouwde strategie toe, gebaseerd op een uitgebreid onderzoek. Zo werd onder andere gebruik gemaakt van jaarringonderzoek om hout te dateren en van 3D-laserscans. Het uitgebreide ontwerpproces focuste op functionaliteit, duurzaamheid en erfgoed.
De meest ceremoniële verdieping van het gebouw, het ‘Schoon Verdiep’, werd zorgvuldig gerestaureerd, inclusief de sierlijke kroonluchters, decoratieve schoorsteenmantels, goudlederen wandbekleding en muurschilderingen. Daarbij gebruikte het team traditionele ambachten en specifieke conservatietechnieken. De onderbenutte bovenverdieping kreeg een nieuwe bestemming als moderne kantoorruimte. Bovendien werden er duurzame ingrepen gerealiseerd zoals groendaken, hergebruik van materialen, en energiezuinige systemen.
Sinds de heropening in juni 2022 ontving het stadhuis al meer dan 65.000 bezoekers. De site blijft functioneren als politiek-administratief centrum én levendige publieke ruimte. Een voorbeeld van hoe erfgoed en hedendaagse noden hand in hand kunnen gaan.
De jury looft het project als ‘een voorbeeldige restauratie die structureel behoud en energie-efficiëntie weet te combineren, uitgevoerd door een zeer professioneel team.’ Meer uitgebreide info over de restauratie van het Antwerpse stadhuis is te vinden op https://www.antwerpen.be/nl/dossier/restauratie-stadhuis/.
Waarnemend burgemeester Koen Kennis: “Als Antwerpenaar kunnen we niet anders dan ‘fier als een gieter’ zijn op deze Europese erkenning voor de restauratie van ons prachtige stadhuis. Het is een bekroning van het vakmanschap en de liefde voor erfgoed dat in de restauratiewerken is geïnvesteerd én van de uitstekende samenwerking van heel veel ‘klassebakken’. Ik roep dan ook elke Antwerpenaar op om heel chauvinistisch op ons aller Schoon Verdiep te stemmen voor de publieksprijs. Laat de Europese ‘parking’ zien hoeveel dit gebouw voor onze Koekenstad betekent!”
De restauratie van het Antwerpse stadhuis sluit aan bij verschillende SDG’s van de Verenigde Naties. Zo draagt het project bij aan SDG 11 (Duurzame steden en gemeenschappen) door erfgoed niet alleen te bewaren, maar ook opnieuw functioneel te maken voor de gemeenschap. SDG 12 (Verantwoorde consumptie en productie) wordt versterkt via hergebruik van materialen en energie-efficiënte technieken. En via educatie, bezoekersontvangst en betrokkenheid van burgers krijgt ook SDG 4 (Kwaliteitsonderwijs) mee vorm, doordat mensen op een laagdrempelige manier kunnen leren over geschiedenis, vakmanschap en stedelijke ontwikkeling. De restauratie is een inspirerend voorbeeld van hoe cultureel erfgoed en duurzaamheid elkaar versterken.
