Droge zomers, dalende grondwaterstanden en toenemende waterschaarste: Vlaanderen kampt steeds vaker met ernstige droogte. Om deze uitdaging aan te pakken, bundelen onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) hun krachten in een innovatief project rond het hergebruik van gezuiverd afvalwater. Samen met de Bodemkundige Dienst van België, Aquafin en Boerennatuur zoeken ze naar oplossingen om water slimmer en duurzamer te gebruiken.
Subirrigatie vult grondwater aan
Via de techniek van subirrigatie wordt gezuiverd afvalwater via ondergrondse buizen rechtstreeks in de bodem gebracht. Zo krijgen gewassen water zonder dat er veel verloren gaat door verdamping, én wordt tegelijk het grondwaterpeil aangevuld. Op proefvelden in Kinrooi bleken de resultaten tijdens de droge zomer van 2022 opvallend positief: de gewassen bleven groener dan op omliggende percelen, en het grondwaterpeil steeg lokaal met wel 30 centimeter.
Veiligheid en draagvlak
De veiligheid van het gebruikte water staat centraal. Analytisch chemicus Delphine Vandeputte onderzoekt nauwgezet de samenstelling van het gezuiverde afvalwater en analyseert bodem- en gewasstalen: “We willen zeker zijn dat er geen schadelijke stoffen in de voedselketen terechtkomen.”
Naast de technische kant krijgt ook communicatie veel aandacht. “Mensen schrikken soms van het idee om afvalwater te hergebruiken,” zegt hydroloog Lara Speijer. Daarom werken communicatiewetenschappers Pascal Verhoest en Joke Bauwens mee aan het project. Zij helpen de techniek op een duidelijke en toegankelijke manier uit te leggen aan het brede publiek.
Naar een duurzamer waterbeheer
Het onderzoek is nog volop in ontwikkeling, maar de eerste resultaten zijn veelbelovend. De onderzoekers kijken ook naar mogelijke toepassingen buiten de landbouw, zoals in industriële processen of zelfs in drinkwaterproductie. “De droogte van vandaag toont aan dat we nú actie moeten ondernemen,” besluit Lara Speijer. “Subirrigatie kan een sleutelrol spelen in het waterbeheer van morgen.”
Dit project draagt bij aan enkele cruciale Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s). In de eerste plaats SDG 6 (Schoon water en sanitatie), door gezuiverd afvalwater op een veilige en efficiënte manier te hergebruiken. Daarnaast ondersteunt het SDG 13 (Klimaatactie), door de gevolgen van droogte actief aan te pakken en het waterbeheer klimaatrobuuster te maken. Ook SDG 12 (Verantwoorde consumptie en productie) komt aan bod, omdat het project inzet op circulair watergebruik en verspilling tegengaat. Tot slot illustreert de samenwerking tussen universiteiten, bedrijven en landbouwers het belang van SDG 17 (Partnerschappen om doelen te bereiken).
