Jongeren zijn vandaag bewuster bezig met hun gezondheid dan ooit. Dat blijkt uit de VAD-leerlingenbevraging 2023-2024. Het gebruik van alcohol en cannabis onder Vlaamse scholieren daalt gestaag, en ook de gemiddelde beginleeftijd waarop jongeren voor het eerst alcohol drinken, schuift verder op.
Het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) bevroeg 7.522 leerlingen tussen 12 en 18 jaar over hun gebruik van alcohol, drugs, medicatie, gokken en gamen. Uit de resultaten blijkt dat de aanhoudende preventie-inspanningen in het onderwijs vruchten afwerpen. Jongeren denken kritischer na over hun keuzes en de invloed ervan op hun gezondheid en welzijn.
Minder alcohol, later beginnen
De cijfers tonen een duidelijke daling in alcoholgebruik. Tien jaar geleden dronk nog 56% van de leerlingen alcohol, vandaag is dat gedaald tot 43%. Het aantal regelmatige drinkers – minstens één keer per week – zakte van 17% naar 10%. Bovendien beginnen jongeren steeds later met drinken: de gemiddelde startleeftijd steeg van 14,0 naar 14,8 jaar.
Ook opvallend: de verschillen tussen jongens en meisjes worden kleiner. Waar vroeger vooral jongens meer dronken, is dat verschil grotendeels verdwenen.
Sterke daling van cannabisgebruik
Nog beter nieuws komt van de cijfers over cannabis. Zowel het aantal jongeren dat ooit gebruikte (van 17% naar 8%) als het aantal dat het afgelopen jaar gebruikte (van 11% naar 6%) is bijna gehalveerd. Het aandeel dat wekelijks of vaker gebruikt, zakte van 2% naar amper 1%.
Deze cijfers tonen aan dat jongeren niet alleen bewuster omgaan met alcohol, maar ook met andere middelen. Ze houden meer rekening met de risico’s en de gevolgen voor hun fysieke en mentale gezondheid.
Preventie loont
Volgens VAD is dit goede resultaat rechtstreeks te danken aan de blijvende aandacht voor preventie in scholen. De leerlijn verslavingspreventie helpt leerkrachten om met leerlingen in gesprek te gaan over middelengebruik, groepsdruk en mentale gezondheid. Door vroeg te informeren en taboes te doorbreken, leren jongeren hun grenzen beter kennen.
Hoewel bingedrinken en het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen aandachtspunten blijven, is de algemene trend positief: jongeren kiezen bewuster, gebruiken minder en beginnen later.
Waarom vinden we dit goed nieuws?
We vinden dit goed nieuws omdat het nauw aansluit bij de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties. Vooral SDG 3 (Goede gezondheid en welzijn) is hier relevant: investeren in preventie en gezondheidseducatie zorgt voor gezondere jongeren én een bewustere samenleving.
Wat kan jij doen?
- Praat met jongeren over alcohol, drugs en mentale gezondheid op een open en niet-veroordelende manier.
- Stimuleer scholen om preventieprojecten en klasgesprekken te organiseren.
- Ondersteun initiatieven zoals VAD of De DrugLijn die jongeren en ouders informeren en begeleiden.
