Vrouwelijke berggorilla’s leven, net zoals mensen, nog geruime tijd nadat ze zijn bevallen van hun laatste nakomeling. De meeste andere dieren doen dat niet.
De meeste dieren planten zich hun hele leven lang voort. Een zogenaamde ‘post-reproductieve levensduur’ was tot nu toe enkel gedocumenteerd bij mensen, enkele walvissoorten en een populatie chimpansees.
Waarom sommige dieren niet tot het einde van hun leven nakomelingen krijgen, is eigenlijk een evolutionair raadsel: waarom zouden ze immers de kans op meer nakomelingen opgeven?
Nieuw onderzoek naar berggorilla’s in Oeganda laat nu ook zien dat bijna een derde van de volwassen vrouwtjes uit vier groepen in het Bwindi Impenetrable National Park, nog meer dan tien jaar leven na de geboorte van hun laatste jong.
Menopauze
Ze genieten dus net als de mens van een post-reproductieve fase, een ontdekking die volgens de wetenschappers van het Max Planckinstituut een belangrijke aanvulling kan betekenen op ons begrip van de evolutie van de mens. Het zou volgens hen ook een aanwijzing kunnen zijn om te begrijpen hoe en waarom de menopauze is ontstaan.
Het evolutionaire mechanisme is volgens hoofdauteur Nikos Smit nog onduidelijk. “We zijn nog ver verwijderd van het ontrafelen van de evolutionaire oorsprong van deze eigenschappen bij gorilla’s en andere diersoorten”, zegt hij.
Toch vormt de studie een belangrijke basis die suggereert dat de evolutie van de post-reproductieve levensduur van mensen mogelijk teruggaat tot de gemeenschappelijke voorouder van Afrikaanse hominiden, de familie mensachtigen binnen de orde van primaten die naast de mens ook bestaat uit onder meer gorilla’s, chimpansees, orang-oetans en bonobo’s.
Waarom vinden we dit goed nieuws?
We vinden dit goed nieuws omdat het nauw aansluit bij de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties. De ontdekking dat vrouwelijke berggorilla’s, net als mensen, een post-reproductieve levensfase kennen, helpt ons niet alleen beter begrijpen hoe de menopauze en levensduur bij mensen evolutionair zijn ontstaan, maar toont ook de diepe verwantschap tussen mens en natuur. Door te investeren in dit soort onderzoek versterken we het inzicht in onze eigen biologische geschiedenis én dragen we bij aan het behoud van bedreigde diersoorten zoals de berggorilla. Dat sluit perfect aan bij SDG 15 (Leven op het land) en SDG 4 (Kwaliteitsonderwijs), die beide inzetten op kennis, biodiversiteit en bescherming van natuurlijke ecosystemen.
Wat kan jij doen?
- Steun organisaties die zich inzetten voor de bescherming van primaten en hun leefgebieden, zoals het World Wildlife Fund of het Dian Fossey Gorilla Fund.
- Kies bewust voor producten met een duurzaam label (zoals FSC-hout of palmolievrije producten) om tropische bossen te beschermen.
- Blijf nieuwsgierig: volg wetenschappelijk onderzoek of bekijk documentaires over diergedrag en biodiversiteit.
- Deel positieve verhalen over natuurbescherming om anderen te inspireren bewuster om te gaan met onze planeet.
