Wetenschappers hebben een manier gevonden om de handige anti-aanbaklaag in je braadpan nu toch te kunnen recycleren, zodat de chemicaliën niet meer in het milieu terechtkomen.
Polytetrafluorethyleen (PTFE), ook wel bekend onder de merknaam Teflon, is een vorm van PFAS – chemische stoffen die nauwelijks afbreken in het milieu of het menselijk lichaam, en die gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken.
Teflon is vooral bekend als de anti-aanbaklaag van pannen en ander kookgerei. Het is bijzonder populair vanwege de hittebestendigheid, terwijl de waterafstotende eigenschappen het ook ideaal maken voor gebruik in elektronica en laboratoriumapparatuur.
Maar het zijn ook net die handige eigenschappen – en hier knelt het schoentje – die het bijna onmogelijk maken om PTFE te recycleren.
Schudden voor (her)gebruik
Wetenschappers van de Universiteit van Birmingham en Newcastle hebben nu echter een manier ontwikkeld om dat euvel toch te omzeilen. Afval van Teflon kan worden afgebroken dankzij natriummetaal en mechanische energie – in essentie: eens goed schudden.
“Het proces dat we hebben ontdekt, verbreekt de sterke koolstof-fluorbindingen in Teflon en zet het om in onschuldig natriumfluoride, dat wordt gebruikt in fluoridehoudende tandpasta’s en ook aan drinkwater wordt toegevoegd”, zegt docent Scheikunde Roly Armstrong.
“Jaarlijks wordt honderdduizenden ton aan Teflon geproduceerd en als de producten aan het einde van hun levensduur zijn, belanden ze momenteel meestal op de vuilstort”, zegt hij. “Met dit procédé kunnen we de fluor extraheren en upcyclen tot nuttige nieuwe materialen.”
Circulaire economie
“We hebben geavanceerde spectroscopie gebruikt om op atomair niveau in het reactiemengsel te kijken”, vult Dominik Kubicki van de Universiteit van Birmingham aan. Het team kon zo aantonen dat het uit PTFE schone, onschuldige natriumfluoride kan produceren zonder bijproducten. “Het is een perfect voorbeeld van hoe geavanceerde materiaalkarakterisering de vooruitgang op het gebied van duurzaamheid kan versnellen.”
Volgens de twee wetenschappers biedt de ontdekking een blauwdruk voor een circulaire economie voor fluor. Waardevolle elementen worden teruggewonnen uit industrieel afval en belanden niet langer op de vuilnisbelt – en zo in het milieu.
“Het verkleint de ecologische voetafdruk aanzienlijk van op fluor gebaseerde chemicaliën, die van vitaal belang zijn in de geneeskunde, elektronica en de hernieuwbare energie”, zeggen ze.
Waarom vinden we dit goed nieuws?
We vinden dit goed nieuws omdat het nauw aansluit bij SDG 3: Goede gezondheid en welzijn en SDG 15: Leven op het land. Door een recycleerbare oplossing te vinden voor PTFE, een vorm van PFAS, wordt voorkomen dat deze schadelijke stoffen in het milieu en in ons lichaam terechtkomen. Dat vermindert de blootstelling aan chemische stoffen die in verband worden gebracht met gezondheidsproblemen, en beschermt tegelijk de bodem en ecosystemen tegen vervuiling. Deze ontdekking is een belangrijke stap richting een gezondere planeet én gezondere mensen.
Wat kan jij doen?
- Kies waar mogelijk voor pannen en kookgerei zonder PFAS, bijvoorbeeld met keramische of roestvrijstalen coatings.
- Gebruik je bestaande Teflonpannen zorgvuldig: vermijd oververhitting en gebruik houten of siliconen spatels om krassen te voorkomen.
- Lever oude pannen in bij het recyclagepark in plaats van ze bij het restafval te gooien.
- Koop bewust: let op labels zoals “PFAS-vrij” of “non-toxic” bij keukengerei en textiel.
- Steun initiatieven en merken die inzetten op circulaire productie en milieuvriendelijke materialen.
